Skákþáttur Morgunblaðsins: Þungi skákkrúnunnar

Tveim árum eftir sigurinn mikla í Chennai á Indlandi virðast hveitibrauðsdagar Magnúsar Carlsen sem heimsmeistari vera á enda. Í því sambandi líta menn ekki aðeins til frammistöðu hans á Evrópumótinu í Reykjavík á dögunum, heldur einnig til nokkurra skákmóta sem hann hefur tekið þátt í undanfarna mánuði. Þar hefur hvergi örlað á þeim yfirburðum sem hann hafði áður. Heimsmeistari í kreppu hefur áður verið til umfjöllunar í skákdálkunum. Spasskí talaði stundum um „þunga keisarans krúnu “ sem hann var alveg að sligast undan.

Á hinu árlega stórmóti „London classsic“ eru keppendur í efsta flokki tíu talsins og eftir sjöttu umferð sem fram fór sl. fimmtudag hafði Magnús gert jafntefli í öllum skákum sínum. Þetta ætlar að verða eitt daufasta stórmót sem sögur fara af en rösklega 83% skákanna hefur lokið með jafntefli. Vinsælasta byrjunin, Berlínar-vörn, hefur komið upp í ellefu viðureignum og öllum hefur lokið með jafntefli. Í þeirri byrjun fljúga drottningarnar yfirleitt „í kassann“ í 8. leik og við taka margvíslegar tilfæringar en jafnteflisdauðinn er samt alltaf nálægur.

Þegar þrjár umferðir voru eftir af mótinu var staðan þessi:

1. – 4. Giri, Nakamura, Vachier-Lagrave og Grischuk 3 ½ v.(af 6) 5. – 8. Carlsen, Adams, Aronjan og Caruana 3 v. 9. Anand 2 ½ v. 10. Topalov 1 ½ v.

Þetta mót og önnur með svipaða samsetningu gefa þrátt fyrir allt vísbendingu um það hver sé líklegastur til að tefla um heimsmeistaratitilinn í náinni framtíð. En það vantar skákmann á borð við Kínverjann unga, Wei Yi, til að skerpa myndina. Nakamura og Giri þykja líklegir kandídatar en sá síðarnefndi hóf mótið með því að sigra Venselin Topalov. Búlgarinn hafði áreiðanlega tekið fórn Giri með í reikninginn þegar hann seildist eftir peði á a7, en annaðhvort vanmat hann drottningarleik Giri, sem kom í kjölfarið, eða gjörsamlega yfirsást hann:

„London classic“ 2015; 1. umferð:

Venselin Topalov – Anish Giri

Grünfelds-vörn

1. d4 Rf6 2. c4 g6 3. g3 c6 4. Bg2 d5 5. Da4 Rfd7 6. cxd5 Rb6 7. Dd1 cxd5 8. Rc3 Rc6 9. e3 Bg7 10. Rge2 O-O 11. O-O He8 12. b3 e5 13. dxe5 Rxe5 14. h3

Varfærnislegur leikur sem leyfir 14. ... Bf5. Einnig kom til greina 14. Rd4 og svara 14. ... Bg4 með 15. Dd2.

14. ... Bf5 15. Rd4 Bd3 16. He1 Ba6 17. Dd2 Rd3 18. Hd1 Bxd4!? 19. exd4 Df6 20. a4!

Lætur peðið af hendi. Eftir 20. Bf1 getur svartur leikið 20. ... Df3 með hugmyndinni 21. Bxd3 Bxd3 22. Dxd3 He1+! og vinnur.

20. ... Dxd4 21. a5 Rd7 22. Ha4 De5 23. Rxd5 Rxc1?!

Það var ástæðulaust að skipta upp á þessum sterka riddara. Eftir 23. ... R7c5 er svarta staðan betri.

24. Hxc1 Rf6 25. Rc7 Had8 26. Df4 g5 27. Db4!?

Bæði hér og í 25. leik gat Topalov stofnað til uppskipta og teflt til vinnings án þess að taka mikla áhættu. En það er ekki stíll hans.

27. ... Db2 28. Haa1 He2 29. Dc5 h6 30. Rxa6 bxa6 31. Hab1 Dd2 32. Bf3 Re4! 33. Dxa7?

Tapleikurinn. Nú varð hann að skipta upp og leika 33. Bxe4.

33. ... Rxf2! 34. Bxe2 Rxh3+ 35. Kf1

Ekki 35. Kg2 Dxe2+ 36. Kxh3 Dh5+ og 37. ... Hd2+ með mátsókn.

35. ... Dd5!

Hér er hugmyndin komin fram.

36. Bh5 Dh1+ 37. Ke2 Dg2+ 38. Ke1 He8+ 39. Kd1 Rf2+ 40. Kc2 Re4+

- og hvítur gafst upp. Mátið blasir við, 41. Kd3 Dd2+ 42. Kc4 Hc8+ 43. Dc5 Hxc5 mát.

Helgi Ólafsson ([e-mail])

Skákþættir Morgunblaðins birtast á Skák.is viku síðar en í sjálfu blaðinu. Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 12. desember

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "London Chess Classic"] [Site "London ENG"] [Date "2015.12.04"] [EventDate "2015.12.03"] [Round "1"] [Result "0-1"] [White "Veselin Topalov"] [Black "Anish Giri"] [ECO "E60"] [WhiteElo "2803"] [BlackElo "2778"] [PlyCount "80"] 1. d4 Nf6 2. c4 g6 3. g3 c6 4. Bg2 d5 5. Qa4 Nfd7 6. cxd5 Nb6 7. Qd1 cxd5 8. Nc3 Nc6 9. e3 Bg7 10. Nge2 O-O 11. O-O Re8 12. b3 e5 13. dxe5 Nxe5 14. h3 Bf5 15. Nd4 Bd3 16. Re1 Ba6 17. Qd2 Nd3 18. Rd1 Bxd4 19. exd4 Qf6 20. a4 Qxd4 21. a5 Nd7 22. Ra4 Qe5 23. Nxd5 Nxc1 24. Rxc1 Nf6 25. Nc7 Rad8 26. Qf4 g5 27. Qb4 Qb2 28. Raa1 Re2 29. Qc5 h6 30. Nxa6 bxa6 31. Rab1 Qd2 32. Bf3 Ne4 33. Qxa7 Nxf2 34. Bxe2 Nxh3+ 35. Kf1 Qd5 36. Bh5 Qh1+ 37. Ke2 Qg2+ 38. Ke1 Re8+ 39. Kd1 Nf2+ 40. Kc2 Ne4+ 0-1

Skákþáttur Morgunblaðsins: Rússar unnu velheppnað Evrópumót í Höllinni

Rússar unnu tvöfaldan sigur á Evrópumótinu í skák sem lauk í Laugardalshöll um síðustu helgi. Undanfarin ár hefur rússneskum liðum gengið allt annað en vel í flokkakeppnum og hafa þau margoft mátt sjá á eftir gullinu í greipar annarra þjóða. Armenar hafa verið aðsópsmiklir og einnig Úkraínumenn. En Rússar mættu vel skipulagðir til leiks með öfluga aðstoðarmenn og sveitir þeirra í opna flokknum og kvennaflokknum báru höfuð og herðar yfir keppinautana.

Íslensku liðunum gekk upp og ofan; í síðustu umferð tókst A-liði Íslands að vinna Svía á öllum borðum eða 4:0 og rekur mig ekki minni til þess að slík úrslit hafi áður sést í viðureignum þjóðanna. Frískustu liðsmenn sveitarinnar, Hjörvar Steinn Grétarsson og Guðmundur Kjartansson, náðu báðir að vinna með svörtu. Hjörvar Steinn var með bestan árangur allra íslensku skákmannanna; hlaut fimm vinninga af sjö mögulegum. Sveitin endaði í 19. sæti, sem er ágætur árangur. Í lokaumferðinni vann „gullaldarlið“ Íslands Skota 3½:½ en liðsmenn voru einkennilega seinheppnir og stundum klaufskir og kom það t.d. kom fram í viðureigninni við A-lið Íslands þegar Jón L. Árnason „sofnaði“ í jafnteflislegri stöðu í skákinni við Hjörvar Stein og féll á tíma. Þrjú efstu lið opna flokksins á EM 2015 voru:

1. Rússland 15 stig 2. Armenía 13 stig 3. Ungverjaland 13 stig.

Góð frammistaða Guðlaugar Þorsteindóttur vakti athygli, en hún hlaut 5½ vinning af níu mögulegum og náði áfanga að alþjóðlegum meistaratitli. Efstu liðin í kvennaflokki urðu:

1. Rússland 17 stig 2. Úkraína 15 stig. 3. Georgía 14 stig.

Framkvæmd Evrópumótsins tókst með ágætum, en Skáksambandið fékk til liðs við sig fjölmarga aðila til hjálpar. Sjálfboðaliðar settu mikinn svip á mótið, vingjarnlegir og leystu hvers kyns vanda. Engin sérstök vandamál komu upp „á gólfinu“. Þar var aðgengi áhorfenda frjálslegra en á sambærilegum mótum.

Um frammistöðu einstakra keppenda er það að segja að lítill heimsmeistarabragur var framan af á taflmennsku frægasta þátttakendans, Norðmannsins Magnúsar Carlsen. Bestum árangri á 1. borði náði Viktor Bologan frá Moldavíu, en hann vann t.d. Vasilí Ívantsjúk í aðeins 19 leikjum. 1. borðs maður Rússa fór heldur ekki mjúkum höndum um Úkraínumanninn:

EM 2015; 4. umferð:

Vasilí Ívantsjúk – Peter Svidler

Spænskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Rf6 5. O-O Be7 6. He1 b5 7. Bb3 O-O 8. c3 d5

Marshall-árásin. Ívantsjúk hafði undirbúið sig vel fyrir þessa skák.

9. exd5 Rxd5 10. Rxe5 Rxe5 11. Hxe5 c6 12. d3 Bd6 13. He1 Bf5 14. Df3 He8 15. Hxe8 Dxe8 16. Rd2 De1+ 17. Rf1 Bg6 18. g3!?

Endurbót Ívantsjúk á skák Karjakins og Svidlers í lokaeinvígi heimsbikarkeppninnar FIDE í Bakú á dögunum. Þar lék Karjakin 18. Bc2 og Svidler missti af 18. .... Rxc3! með vinningsstöðu á svart.

18. ... b4 19. h4 h5 20. c4 Rf6 21. Bd1 He8 22. Bd2 De5 23. Hc1 Bc5

Gott var einnig 23. ... Dxb2. Það er ekki gott að segja hvað Ívantsjúk yfirsést í undirbúningi sínum en ekki er skemmtilegt að verja hvítu stöðuna.

24. a3 a5 25. axb4 axb4 26. Hc2 Rg4 27. Re3 Dd6! 28. Rxg4 hxg4 29. Dxg4

Tilbúinn að gefa d3-peðið en meira býr í stöðunni.

29. ... Bh5! 30. Dxh5 Dxg3+ 31. Kh1 Dxf2

- og Ívantsjúk gafst upp. Framhaldið gæti orðið 30. Dg4 Df1+ 31. Kh2 Bd6+ og vinnur.

Helgi Ólafsson ([e-mail])

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 21. nóvember

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "European Team Championship"] [Site "Reykjavik ISL"] [Date "2015.11.16"] [EventDate "2015.11.13"] [Round "4.1"] [Result "0-1"] [White "Vassily Ivanchuk"] [Black "Peter Svidler"] [ECO "C89"] [WhiteElo "2720"] [BlackElo "2745"] [PlyCount "62"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. Re1 b5 7. Bb3 O-O 8. c3 d5 9. exd5 Nxd5 10. Nxe5 Nxe5 11. Rxe5 c6 12. d3 Bd6 13. Re1 Bf5 14. Qf3 Re8 15. Rxe8+ Qxe8 16. Nd2 Qe1+ 17. Nf1 Bg6 18. g3 b4 19. h4 h5 20. c4 Nf6 21. Bd1 Re8 22. Bd2 Qe5 23. Rc1 Bc5 24. a3 a5 25. axb4 axb4 26. Rc2 Ng4 27. Ne3 Qd6 28. Nxg4 hxg4 29. Qxg4 Bh5 30. Qxh5 Qxg3+ 31. Kh1 Qxf2 0-1

Skákþáttur Morgunblaðsins: "Þú getur enn teflt vel"

Það var vel viðeigandi að forseti ECU, Evrópska skáksambandsins, hinn umdeildi Georgíumaður Zurab Azmaparashvili, skyldi í setningarræðu sinni kalla Laugardalshöllina, mótsstað Evrópukeppni landsliða, „Mekka skákarinnar“. Enginn gerði ágreining um þessa skýringu. Svo hófst taflið og menn voru hóflega bjartsýnir á frammistöðu íslensku liðanna í opna flokknum og kvennaflokknum. Þar hefur Guðlaug Þorsteindóttir hins vegar farið á kostum. Margir komu til að fylgjast með Magnúsi Carlsen en nokkur bið varð á því að hann settist að tafli. Það gerðist svo í 3. umferð. Hann tapaði þá óvænt fyrir Levon Aronjan, því næst kom jafntefli og í 5. umferð tefldu Norðmenn við Svisslendinga. Eftir 45 leiki kom þessi staða upp á 1. borði:

Magnús Carlsen – Yannick Pelletier

Það blasir við að Magnús þarf að forða hróknum á b8 en staðan er í jafnvægi eftir 46. Hh8 eða 46. Hb5. En menn trúðu vart sínum eigin augum þegar Magnús lék...

46. Hg8??

Svarið kom um hæl:

46. ... Re7

... og hvítur tapar manni eftir...

47. Hxg7 Hxd3+ 48. Kc2 Hd7.

Heimsmeistarinn barðist áfram um stund en gaf skákina eftir 59 leiki.

Þegar þetta er ritað hefur íslensku liðunum gengið upp og ofan. Hið svonefnda „gullaldarlið“ hefur átt góða spretti en tímamörkin reyna mikið á, 90 30 á fyrstu 40 leikina er kannski sanngjarnt en síðan taka við tímamörkin 30 30 til enda skákarinnar og það er meira í ætt við atskák en kappskák; lok margra skáka kalla á óðagot í tímahraki sem stundum hefur reynst dýrkeypt, sbr. viðureign undirritaðs gegn Austurríki á þriðjudaginn:

Helgi Ólafsson – Markus Ragger

Þessi staða er jafntefli en óvissan sem fylgdi því að eiga örfáar sekúndur eftir til að reikna út hvort réttara sé að fara með kónginn til a1 eða b1 hleypti af hörmulegum afleik:

60. a3+?? Kc4

– og svartur vann nokkrum leikum síðar. Jafntefli er að hafa með 60. Kb1!

En góðu tíðindin voru þau að Jón L. Árnason og Jóhann Hjartarson unnu og Margeir Pétursson náði jafntefli eftir erfiða vörn og sigur vannst á Austurríki, 2 ½:1 ½. „Þú getur enn teflt vel,“ sagði liðsstjóri Austurríksmanna, Zoltan Ribli, við Jóhann eftir skákina sem hér fylgir á eftir:

David Shegelia – Jóhann Hjartarson

Enskur leikur

1. Rf3 Rf6 2. c4 b6 3. g3 Bb7 4. Bg2 c5 5. O-O g6 6. d4 cxd4 7. Dxd4 Bg7 8. Rc3 d6 9. Hd1 Rbd7 10. Be3 Hc8 11. Hac1 a6 12. b3 O-O 13. Dh4 He8 14. Bh3 Hb8!

Ekkert er nýtt undir sólinni. Jóhann hefur nokkra reynslu í þessu afbrigði en var samt lengi að rifja upp helstu leiðir. Þetta er án efa besti leikurinn í stöðunni.

15. g4 h5 16. g5 Rh7 17. Rd5 e6 18. Rc3 Dc7 19. Dg3 Re5 20. Rxe5 Bxe5 21. f4 Bg7 22. Df2 f6!?

Hirðir ekki um að verja b6-peðið heldur leitar gagnfæra á kóngsvæng. Samvæmt „Houdini“ átti hvítur best 23. gxf6 Rxf6 24. Bxb6 Dc6 25. Kf1!

23. Bxb6 Dc6 24. e4 fxg5 25. Bd4 Bxd4 26. Dxd4 gxf4 27. Dxd6 Dxd6 28. Hxd6 Rg5 29. Bg2 Rf7 30. Hb6 g5 31. Hd1 Re5

Þarna stendur riddarinn vel og peðin á kóngsvæng eru ekki árennileg.

32. Hdd6 Kf7 33. c5 a5 34. a3?

Tapleikurinn. Hvítur gat haldið í horfinu með 34. Hb5.

34. ... Bc6! 35. Ra4 Bxa4 36. bxa4 Hxb6 37. Hxb6 Hd8 38. Hb1 Ke7 39. Hc1 g4 40. Hc2 h4 41. Bf1 g3 42. hxg3 hxg3 43. c6 Rf3+!

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 14. nóvember

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Einn af snilldarleikjum Magnúsar Carlsen?

Á Evrópumóti landsliða sem hófst í Laugardalshöll í gær mun athyglin beinast að heimsmeistaranum Magnúsi Carlsen sem verður 25 ára síðar í mánuðinum. Nú eru liðin meira en 47 ár síðan ótvíræður heimsmeistari skákarinnar, Boris Spasskí, tefldi á þessum stað og það var í fyrsta sinn sem heimsmeistari tefldi kappskákir með venjulegum umhugsunartíma á Íslandi. Magnús er þriðji heimsmeistarinn sem teflir hér á landi en Garrí Kasparov var heimsmeistari er hann tefldi á heimsbikarmótinu í Borgarleikhúsinu haustið 1988. Skákheimurinn átti engan ótvíræðan heimsmeistara frá 1993 til 2006 en á því tímaskeiði komu hingað og tefldu á nokkrum atskákmótum bæði Kasparov og Karpov. Fyrsti heimsmeistarinn sem hingað kom var Alexander Alékín en þá tefldi hann fjöltefli og nokkrar blindskákir árið 1931 er hann stóð á hátindi frægðar sinnar.

Norðmenn eru vitanlega stoltir af Magnúsi sem er eini Norðurlandabúinn sem hampað hefur þessum eftirsótta titli sem hann ber með sóma. Annar Norðurlandabúi, Bent Larsen, ól með sér þann draum að verða heimsmeistari og á tímabili skáksögunnar á árunum í kringum 1967 átti hann svo magnaða sigurgöngu og flest benti til þess að honum tækist ætlunarverk sitt. Við vitum hvernig fór en á því skeiði mætti hann einum fyrrverandi heimsmeistara sem þrátt fyrir ýmsar takmarkanir hafði hangið á titlinum lengur en allir aðrir að Emanuel Lasker undanskildum: Mikhail Botvinnik. Í skák sem hann tefldi við Larsen á þessum tíma veitti hann lesendum sínum innsýn í eigin þankagang þegar hann kvaðst hafa spurt sjálfan sig eftir leik Larsens: skyldi þetta vera einn af þessum stórkostlegu leikjum danska stórmeistarans, þessa frábæra skákmanns? Svarið var nei og kom ekki á óvart; á einum stað í miðtaflinu taldi Botvinnik sjö þvingaðar vinningsleiðir! Það getur reynst erfitt að finna hreinræktaða snilldarleiki í skákum Magnúsar. Í seinni tíð hefur hann dregið vinningana á land í löngum og ströngum skákum. Sumum finnst þetta fullmikið að því góða og Bandaríkjamaðurinn Nakamura, sem að hætti Larsens fer ekki dult með fyrirætlanir sínar á skáksviðinu, kom með afar blátt áfram yfirlýsingu í viðtali nýlega: Magnús Carlsen teflir leiðinlega. Ósammála. Fjölbreytnin er þrátt fyrir allt mikil og svona í undanfara Evrópumótsins er vert að skoða skák sem Magnús tefldi fyrr á þessu ári á minningarmóti um Gashimov í Aserbaídsjan. Eftir ónákvæmni í byrjun tafls náði Magnús frumkvæðinu og keyrði taflið áfram af miklum krafti:

Magnús Carlsen – Shakhriyar Mamedyarov

Slavnesk vörn

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Rf3 Rf6 4. e3 g6 5. Rc3 Bg7 6. Be2 O-O 7. O-O b6 8. a4 a5 9. cxd5 cxd5 10. b3 Re4?!

Hann er of fljótur á sér. Eftir þetta nær hvítur ákjósanlegri uppstillingu léttu mannanna og hróksins á drottningarvæng.

11. Rxe4 dxe4 12. Rd2 Bb7 13. Ba3 f5 14. Hc1 Kh8 15. Rc4 Rd7

16. d5!

Býst til að opna línur.

16. ... Hc8 17. d6 e6 18. b4 axb4 19. Bxb4 Bd5 20. a5!

Eftir þennan leik er drottningarvængur svarts eins og svöðusár.

20. ... bxa5 21. Bxa5 De8 22. Da4 Bc6 23. Db4 Hb8 24. Rb6!

Ryður riddaranum í burtu.

24. ... Re5 25. Dc5 Ba8 26. Bc3 Rd7 27. Bxg7+ Kxg7 28. Rxd7 Dxd7 29. De5+

- og svartur gafst upp. Næst kemur 30. Hc7 sem gerir út um taflið. 

Helgi Ólafsson [e-mail]

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 14. nóvember

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Glæsileg tilþrif á HM ungmenna í Grikklandi

 

Íslendingar tefldu fram 17 keppendum á heimsmeistaramóti ungmenna sem lauk við frábærar aðstæður á sumardvalarstaðnum í Porto Carras í Grikklandi á fimmtudaginn. Þetta heimsmeistaramót er venju samkvæmt skipað nær öllum bestu ungu skákmönnum heims sem komu hvaðanæva úr heiminum, en keppendur voru 1.596 talsins. Bandaríkjamenn áttu flesta þátttakendur, 128, en næstir komu Grikkir með 78 þátttakendur, Rússar með 70, Indverjar voru með 50 skákmenn. Athygli vakti að Kanadamenn voru með 56 keppendur í hinum ýmsu flokkum. Norðmenn sem sigla á bylgju mikla skákáhuga áttu 35 fulltrúa. Teflt var sjö aldursflokkum stúlkna og pilta frá 8 ára til 18 ára aldurs. Við áttum tvær stúlkur í mótinu, Freyja Birkisdóttir tefldi í flokki stúlkna 10 ára og yngri og Steinunn Verónika Magnúsdóttir í flokki stúlkna 18 ára og yngri.

Helsta niðurstaða mótsins er sú að breiddin er mikil meðal ungra skákmanna okkar enda sáust glæsileg tilþrif í fjölmörgum viðureignum. Fyrirfram var Vignir Vatnar Stefánsson talinn eiga besta möguleika á verðlaunasæti í opna flokki 12 ára og yngri en hann hafnaði í 51. sæti af 202 keppendum hlaut, 6½ vinning af 11 mögulegum, fékk aðeins ½ vinning úr tveim síðustu skákum sínum. Heimsmeistaramótin eru merkilega þétt niður alla aldursflokkana og elo-stigatala hæpin viðmiðun þar sem stigin endurspegla engan veginn raunverulega styrk fjölmargra keppenda. Það er því til marks um góða frammistöðu nái menn að hækka á stigum og sá sem gerði best í þeim efnum í Grikklandi var Björn Hólm Birkisson en hann hlaut 5½ vinning af 11 mögulegum og hækkaði um 150 elo-stig. Akureyringurinn Símon Þórhallsson stóð sig einnig frábærlega en hann hlaut 6 vinninga af 11 mögulegum og hækkaði um 100 elo stig.

Hinn 10 ára gamli Óskar Víkingur Davíðsson var með á EM í Svartfjallandi fyrir tveim árum og hefur bætt sig mikið síðan, varð í 54. sæti af 185 keppendum og hlaut 6½ vinning í opna flokki 10 ára og yngri. Eftirfarandi skák er hans besta frá þessu skemmtilega heimsmeistaramóti:

HM ungmenna 10 ára flokkur; 4. umferð:

Óskar Víkingur Davíðsson – Ole Zeuner (Þýskaland)

Spænskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 b5 5. Bb3 Be7 6. c3 Rf6 7. d3 0-0 8. 0-0 d6 9. h3 Be6 10. He1 Ra5 11. Bxe6 fxe6 12. Rbd2 Rh5?!

Þetta ferðalag riddarans er of tímafrekt og Óskar Víkingur hrifsar til sín frumkvæðið með nokkrum beittum leikjum.

13. d4 exd4 14. Rxd4 Rf4 15. b4! Rb7 16. R2f3 Dd7 17. Db3 Rd8 18. Bxf4 Hxf4 19. Had1!

Góð liðsskipan og brátt eykur hvítur þrýstinginn á stöðu svarts.

19.... Kh8 20. c4! Hf7 21. c5 e5 22. Rf5 Dc6

23. Dd5!

Góður leikur sem mylur niður varnir svarts. Önnur leið var 23. Rxe5! dxe5 24. Hxd8! Hxd8 25. Dxf7 Bf6 26. Hd3 með vinningsstöðu þar sem 26.... Dd7 er svarað með 27. Dxd7 Hxd7 28. Ha3! og vinnur og eftir 26.... g6 á hvítur 27. Hd3! með óverjandi máthótunum.

23.... Dxd5 24. Hxd5 c6?

Hann varð að reyna 23.... Rb7 en ekki er staðan björguleg eftir 24. Hc1.

25. Hd3 dxc5 26. Rxe5

Vinnur lið og nú er eftirleikurinn auðveldur.

26.... Hf6 27. Rxe7 c4 28. Hd7 h6 29. Hed1 Rf7 30. Reg6+ Kh7 31. f4 Hxg6 32. Rxg6 Kxg6 33. Hc7 Hd8 34. Hxc6+ Kh7 35. Hxd8 Rxd8 36. Hc8 Re6 37. f5 Rf4 38. e5

– og svartur gafst upp. 

Helgi Ólafsson [e-mail]

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 7. nóvember

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Heimsmeistarinn er ekki skaplaus maður

Þó að norski heimsmeistarinn Magnús Carlsen sé mikill keppnismaður er hann jafnframt prúðmenni og að flestu leyti góð fyrirmynd. Þess vegna kom það áhorfendum norsku sjónvarpsstöðvarinnar NRK, sem vanir eru löngum útsendingum frá þeim skákmótum sem Magnús tekur þátt í, á óvart þegar þeirra maður, þjóðarstoltið sjálft, missti stjórn á skapi sínu á heimsmeistaramótinu í Berlín, grýtti penna í gólfið og líkamstjáning hans gaf sterklega til kynna að úrslitin væru honum ekki að skapi. Kannski var gert heldur mikið úr þessu atriði; Magnús sá að sér og baðst afsökunar. Í þessu liggur munurinn á honum og golfhetjunni Tiger Woods sem sífellt staglast á því að hann sé að kljást við skapsmuni sína eftir að hafa fleygt járni eða driver út um víðan völl. Það er auðvitað gömul saga og ný að á keppnisvelli safnast stundum upp gríðarleg gremja sem allt í einu fær útrás og þá virðast engin takmörk fyrir því, hverju viðkomandi tekur uppá. Og upp úr því spinnast líka margar skemmtilegar sögur.

Hann var kominn með 9 vinninga af 10 mögulegum þegar hann mætti sigurvegara heimsbikarmótsins í Bakú, Sergei Karjakin, í elleftu og síðustu umferð fyrri keppnisdagsins. Í byrjun tafls sniðgekk heimsmeistarinn ítrekað troðnar slóðir og oftast gekk dæmið upp en hér var hann kominn í bullandi vandræði:

Carlsen – Karjakin

31. ... Kg7??

Hann gat leikið 31. ... Ha1! sem vinnur strax, 32. Dxa1 er svarað með 32. ... Dxf2+ 33. Kh1 Bf3+ og mátar. Karjakin missti af þessu þrisvar til viðbótar en vann þó skákina að lokum.

Áfram með frændur okkar Norðmenn; landi Magnúsar og vinur, Jon Ludwig Hammer, var að sögn miður sín eftir fimmtu umferð Íslandsmóts taflfélaga, en hann tefldi á 1. borði fyrir Skákfélagið Hugin. Hann þjarmaði lengi vel að 1. borðs manni Bolvíkinga í 5. umferð, Jóni L. Árnasyni, sem varðist af mikilli seiglu. Þegar Norðmaðurinn virtist vera að knýja fram sigur fórnaði Jón Loftur skiptamun til að ná upp þessari stöðu:

Jón L. Árnason – Jon Ludwig Hammer

Svartur leikur og vinnur.

Mikill fjöldi áhorfenda safnaðist í kringum borð skákmannanna en hvorki Jon Ludwig sem varð að sætta sig við jafntefli né nokkur annar sá að vinningur leyndist í stöðunni. Og því spyr ég þig, lesandi góður: Sérð þú vinningsleið fyrir svartan? Það er auðvitað hægt að fá „aðstoð“ hjá skákvélunum en fyrir þá sem kjósa að glíma við þetta sjálfir þá birtum við lausnina í næsta pistli. 

Einar Hjalti efstur á Haustmóti TR

Einar Hjalti Jensson sigraði á Haustmóti Taflfélags Reykjavíkur sem lauk í síðustu viku. Einar Hjalti hlaut 7 ½ vinning af níu mögulegum en í 2. sæti varð Bragi Þorfinnsson með 6 ½ vinning. Þar sem Einar Hjalti er ekki félagi í TR hlýtur Bragi sæmdarheitið Skákmeistari TR 2015. Í 3. sæti varð Oliver Aron Jóhannesson með 6 vinninga. Í B-riðli sigraði Guðlaug Þorsteinsdóttir örugglega með 7 vinninga af níu mögulegum, Vignir Vatnar Stefánsson varð í 2. sæti með 6 vinninga og í 3. sæti kom Tómas Agnar Möller með 5 ½ vinning. Í C-riðli gerðust þau tíðindi helst að Gauti Páll Jónsson vann allar skákir sínar, níu talsins, og í D-riðli, opna flokknum, varð hlutskarpastur Arnar Milutin Hreiðarsson með 7 vinninga af níu mögulegum.

Helgi Ólafsson [e-mail]

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 24. október

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Magnús Carlsen og Alexander Grischuk sigruðu í Berlín

Á heimsmeistaramótunum í atskák og hraðskák sem fram fóru í Berlín dagana 10.-14. október sl. og drógu til sín nær alla sterkustu skákmenn heims var spurningin sem brann á vörnum manna sú hvort heimsmeistarinn Magnús Carlsen næði að verja báða titlana sem hann vann í fyrra í Dubai og var því í raun þrefaldur heimsmeistari. Hann svaraði þeirri spurningu fyrir sitt leyti í atskákhlutanum þar sem tímamörkin voru 15mín. +10sek. og umferðirnar 15 talsins. Á lokasprettinum minnti hann á kappakstursbíl sem gat leyft sér að hægja á ferðinni á leiðinni að marklínunni; öruggur sigur 11½ vinningur af 15 mögulegum en næstir komu í mark Jan Nepomniachtchi og Teimour Radjanov með 10½ vinning.

Í 21 umferðar hraðskákmótinu þar sem teflt var eftir tímamörkunum 3mín. +2sek. virtist allt ætla að fara á sömu leið. Eftir tíu umferðir hafði Magnús 9 vinninga af 10 mögulegum en tapaði þá fyrir Karjakin og það reyndist ekki gott veganesti fyrir lokasprettinn. Norsku sjónvarpsmennina frá NRK sem voru með 5-6 klst. beinar útsendingar alla keppnisdagana rak í rogastans þegar Magnús byrjaði með einum vinningi af fyrstu fjórum. En hann náði vopnum sínum og þegar tvær umferðir voru eftir var hann aðeins ½ vinningi á eftir efstu mönnum. En í 20. umferð tapaði hann fyrir Vasilí Ivantsjúk og þá var draumurinn úti. Í mótslok stóð Rússinn Alexander Grischuk uppi sem heimsmeistari í hraðskák, hlaut 15 ½ vinning, en næstir komu Vladimir Kramnik og Vachier Lagrave með 15 vinninga. Magnús varð einn í sjötta sæti með 14 vinninga.

Fjórir íslenskir skákmenn tóku þátt í mótunum í Berlín. Þá tók Friðrik Ólafsson sæti áfrýjunarnefnd mótsins. Jóhann Hjartarson náði bestum árangri í atskákunum, hlaut 7½ vinning eða 50% og greinarhöfundur hlaut 7 vinninga, Hannes Hlífar hlaut 6 vinninga og Margeir Pétursson 4½ vinninga. Í hraðskákunum fengu Jóhann og Hannes Hlífar 10 vinninga en greinarhöfundur og Margeir Pétursson 8½ vinning. Keppnisformið er sennilega það sem koma skal í skákinni en hægt var að fylgjast með öllum skákunum í beinum útsendingum á Chess24, Chessbomb og ICC.

Engir auðveldir mótherjar en mótin drógu til sín í kringum 200 skákmenn. Til marks um mannvalið má nefna að í lokaumferð atskákarinnar mætti Jóhann Hjartarson einu af stóru nöfnum skákarinnar sl. 20 ár, Alexander Morozevich. Hann er mikill sérfræðingur í skoska leiknum en það er Jóhann raunar líka. „Skylmingar“ þeirra voru stórskemmtilegar:

Alexander Morozevich - Jóhann Hjartarson

Skoskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. d4 exd4 4. Rxd4 Rf6 5. Rxc6 bxc6 6. e5 Rd5

Heppileg „gleymska“. Jóhann ætlaði að leika 6. ... De7.

7. Bd3 d6 8. De2 Be7 9. O-O O-O 10. Hd1 De8 11. He1 dxe5 12. Dxe5 Be6 13. De4 Rf6 14. Dh4 Dd8 15. Bg5 h6

Eini leikurinn og egnir „Moro“ jafnframt til að fórna.

16. Bxh6! gxh6 17. Dxh6 Dd4 18. He3 Hfd8

19. Rc3?

Frestunarárátta er þekkt í skákinni. Eftir 19. Hg3+ Rg4 20. Rc3 vinnur hvítur manninn til baka með vænlegri stöðu.

19. ... Rg4! 20. Hg3 Dxf2+ 21. Kh1 Hxd3!

Grípur tækifærið, 22. cxd3 er svarað með 22. ... Dxg3! og vinnur.

Hxg4+ Bxg4 23. cxd3 Dxb2! 24. Hc1 Hd8 25. h3 Hxd3 26. Re4

Hvítur á engan betri leik.

26. ... Hxh3+! 27. gxh3 Bf3+ 28. Kg1 Dg2 mát.

Helgi Ólafsson [e-mail]

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 17.október

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Taugaspenna í úrslitaeinvígi

Sergei Karjakin sem fæddur er og uppalinn í Úkraínu en teflir nú fyrir Rússland er sigurvegari heimsbikarmóts FIDE sem lauk í Baku í Aserbadsjan sl. mánudag. Karjakin var stálheppinn að vinna keppnina. Það gerði gæfumuninn að hann var sterkari á taugum en eldri andstæðingar hans. Þannig var afar gremjulegt fyrir Úkraínumanninn Pavel Eljanov í undanúrslitum að leyfa Karjakin sem var með koltapað tafl að fá upp sömu stöðuna þrisvar í 6. skák einvígis og missa þannig af tækifæri til að fylgja eftir magnaðri frammistöðu á fyrri stigum; Eljanov hlaut 9 ½ úr 12 kappskákum. Úrslit í fimm af sjö einvígjum Karjakins réðust í skákum með styttri umhugsunartíma. Alls hófu 128 skákmenn heimsbikarmótið og stóð keppnin í 25 daga. Úrslitaeinvígi sitt háði Karjakin við Rússann Peter Svidler og þeir tefldu samtals 10 skákir og ekki einni einustu lauk með jafntefli! Fyrst tefldu þeir fjórar kappskákir og Svidler vann tvær fyrstu tvær og þurfti aðeins jafntefli í tveim síðustu. En hið mikla álag á taugakerfið sem fylgir keppni af þessu tagi varð honum um megn. Í vænlegri stöðu þriðju einvígisskákarinnar gerðist þetta:

3. skák:

Svidler – Karjakin

27. Hbe1(?)

„Þú leikur alltaf vitlausa hróknum,“ stóð einhversstaðar skrifað. Eftir 27. Hfe1! er hvíta staðan unnin t.d. 27. ... Df5 28. Hbc1! Rd3 29. Hf1 o.s.frv. eða 27. ... Dxe3 28. Hxe3 e5 29. Rd7! o. s.frv. Þrátt fyrir þessa ónákvæmni er hvíta staðan enn mun betri.

27. ... exd5? 28. Hxf2??

Eftir 28. Dc3! getur svartur gefist upp.

28. ...Dh4 29. Dd2??

Algert hrun. 29. Dxe8 Dxf2+ 30. Kh2 Dxb6 31. He7+ Kh7 32. Dd7 dugar til jafnteflis.

29. ... Hxf2 30. Dc3+ d4!

– og Svidler gafst upp, 31. Dc7+ er svarað með 31. ... Hf7! o.s.frv.

Degi síðar vann Karjakin fjórðu kappskákina og jafnaði 2:2. Mánudaginn 5. október var svo tekið til við skákir með styttri umhugsunartíma, fyrst atskákirnar, 25 10. Aftur jafnt og samkvæmt reglum tóknu nú við þá tvær hraðskákir með tímamörkunum 10 10. Aftur jafnt og nú staðan 4:4. Þá voru tefldar tvær hraðskákir, 5 3. Í þeirri fyrri var leikið svo ónákvæmt að undrum sætti. Þegar hér er komið sögu í þeirri skák var Svidler með mun betri tíma og vinningsstöðu:

9. skák:

Karjakin – Svidler

Leik áður hafði Svidler sleppt valdi á hróknum og nú vildi hann laga kóngsstöðuna aðeins ...

42. ... Kg8?? 43. Dxb8+

Þar fauk hrókur fyrir ekki neitt og Svidler gafst upp. Hann byggði upp vinningsstöðu í 10. skákinni og færi svo yrðu þeir að tefla svonefnda „Armageddon-skák. En „taugaorkan“ sem Rússum er svo tíðrætt um var búin og hann tapaði hörmulega. Lokaniðurstaðan 6:4, Karjakin í vil en þeir komast þó báðir í áskorendakeppnina. 

Bragi efstur á Haustmóti TR

Bragi Þorfinnsson er efstur í keppni A-riðils á Haustmóti Taflfélags Reykjavíkur sem nú stendur yfir. Bragi hefur hlotið 4 ½ vinning af fimm mögulegum og á í harðri keppni við Oiver Aron Jóhannesson og Einar Hjalta Jensson sem eru með 4 vinninga. Í B-riðli eru Guðlaug Þorsteinsdóttir og Agnar Tómas Möller efst með 4 vinninga en Guðlaug á skák til til góða. Gauti Páll Jónsson er langefstur í C-riðli með fullt hús eftir fimm umferðir og í Opna flokknum er Oliver Alexander Mai efstur með 4 ½ vinning.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 10.október

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Vert að gefa þessum unga manni gætur

Bragi Þorfinnsson er efstur í A-flokki Haustmóts Taflfélags Reykjavíkur þegar tefldar hafa verið fjórar umferðir. Bragi hefur hlotið 3½ vinning en á hæla hans kemur Oliver Aron Jóhannesson með 3 vinninga. Tíu skákmenn tefla í efsta flokki en Bragi og Oliver munu mætast í lokaumferðinni.

Haustmótið hefur um áratuga skeið verið eitt helsta skákmótið hér innanlands og er gjarnan nefnt í sömu andrá og Skákþing Reykjavíkur og Skákþing Íslands. Margir ungir og efnilegir skákmenn öðlast þarna mikilsverða reynslu en að þessu sinni er teflt fjórum flokkum. Í B-riðli hefur Guðlaug Þorsteinsdóttir örugga forystu en hún hefur unnið allar skákir sínar fjórar talsins. Guðlaug verður í kvennaliði Íslands sem teflir á Evrópumóti landsliða í næsta mánuði. Í C-flokki leiðir Gauti Páll Jónsson með 3 vinninga af þrem mögulegum og í opna flokknum er efstur Oliver Alexander Mai með 3½ vinning af fjórum mögulegum.

Meistaramót Hugins var heldur fyrr á ferðinni en Haustmót TR og þar sigraði Einar Hjalti Jensson eftir harða keppni við Davíð Kjartansson, hlaut 6½ vinning af sjö möguleghum. Davíð kom næstur með 6 vinninga. Bárður Örn Birkisson og Birkir Karl Sigurðsson komu næstir með 5 vinninga. Alls voru keppendur 34 talsins. 

Glæsilegur sigur Jóns Kristins á Skákþingi Norðlendinga

Skákþing Norðurlands sem fram fór helgina 18.-20. september varð ekki sú svefnganga vanans sem sumir bjuggust við. Er þá vísað til þess að gestir tveir „að sunnan“ voru langstigahæstu keppendurnir: Guðmundur Kjartansson og Einar Hjalti Jensson. En hinn 16 ára gamli Akureyringur Jón Kristinn Þorgeirsson gerði sér lítið fyrir og vann þá báða! Jón tapaði skák sinni í 1. umferð en vann allar skákir sínar eftir það og varð einn efstur á mótinu og hlaut sæmdarheitið Skákmeistari Norðlendinga 2015. Það er vert að gefa þessum unga manni gætur í framtíðinni. Byrjunarleikirnir í skáknni við Einari Hjalta í 6. umferð féllu þannig: 

Jón Kristinn Þorgeirsson – Einar Hjalti Jensson

Caro Kann

1. e4 c6 2. Rc3 d5 3. d4 dxe4 4. Rxe4 Rd7 5. Rf3 Rgf6 6. Rg3 Dc7 7. Bd3 e6 8. 0-0 b6 9. De2 Bb7 10. He1 c5 11. Rg5 Dc6 12. R3e4 a6 13. Bf4 cxd4 

Einar Hjalti hefur ekki verið nægilega á varðbergi í Caro-Kann vörninni og nú féll sprengjan:

14. Rxf7! Kxf7 15. Rd6+!

Einari hafði ekki tekið þennan leik með í reikninginn, 15. Rg5+ mátti svara með 15.... Kg8.

15.... Dxd6

15.... Ke7 leiðir til máts: 16. Dxe6+ Kd8 17. Rf7+ Kc8 18. De8+! Rxe8 19. Hxe8 mát.

16. Bxd6

Eftir að drottning féll átti Jón Kristinn ekki í vandræðum með að innbyrða vinninginn. Þó að Einar Hjalti hafi barist vel gafst hann upp eftir 52. leiki. 

Svidler vann fyrstu skákina í úrslitaeinvíginu

Þegar tveir standa eftir í heimsbikarmóti FIDE í Khanty Manyisk þarf ekki að koma á óvart að þeir sem frammistöðu sinni hafa tryggt sér sæti í áskorendamótinu á næsta áru skyldu koma frá Rússlandi og Úkraínu: Peter Svidler og Sergei Karjakin eru báðir vanir því andrúmslofti sem ríkir á keppnisstaðnum í Síberíu. Karjakin vann Pavel Eljanov í undanúrslitum, 3½ : 2½ og Svidler lagði Anish Giri, 1½ : ½. Þeir munu tefla fjórar skákir til úrslita og þá fyrstu vann Svidler fremur auðveldlega á fimmtudaginn. 

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 3.október

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Hörkubarátta Hugins og TR á Íslandsmóti skákfélaga

Skákfélagið Huginn og Taflfélag Reykjavíkur hafa algera yfirburði yfir önnur lið í 1. deild Íslandsmóts Skákfélaga en fimm umferðir af níu fóru fram fyrri hluta keppninnar í Rimaskóla frá fimmtudagskvöldi og fram á sunnudag. Munurinn á liðunum er vart marktækur og skilur aðeins ½ vinningur sveitirnar að og þær eiga eftir að tefla saman í seinni hlutanum sem samkvæmt hefð fer fram í kringum Reykjavíkurskákmótið í marsmánuði nk. Á milli þrjú og fjögur hundruð skákmenn tóku þátt í Íslandsmótinu um helgina og var teflt í fjórum deildum. Alls tóku á fjórða hundrað skákmenn þátt í keppninni um helgina.

Huginn tefldi fram tveim erlendum stórmeisturum en Taflfélag Reykjavíkur hafði innan sinna vébanda eingöngu íslenska skákmenn með Hannes Hlífar Stefánsson á 1. borði og Margeir Pétursson á 4. borði. Staðan í 1. deild er þessi: 1. Huginn 32 v. 2. Taflfélag Reykjavíkur 31 ½ v. 3. Skákfélag Akureyrar 23 v. 4. Fjölnir 21 v. 5. Víkingaklúbburinn 20 ½ v. 6. Huginn b-sveit 18 ½ v. 7. Bolungarvík 16 v. 8. 10. KR – skákdeild, Skákfélag Akureyrar og Taflfélag Reykjavíkur b-sveit 12 ½ v.

Nokkrir skákmenn náðu afbragðs árangri um helgina. Hollendingurinn Van Kampen og Þröstur Þórhallsson sem tefldu fyrir Skákfélagið Huginn unnu allar fimm skákir sínar og það gerði einnig Björn Þorfinnsson fyrir Taflfélag Reykjavíkur.

Í keppni 2. deildar hefur Skákfélag Reykjanesbæjar mikið forskot með 19. vinninga af 24 mögulegum. Þar teflir á 1. borði Björgvin Jónsson og vann hann allar fjórar skákir sínar um helgina rétt eins og Hauka-maðurinn Sverrir Þorgeirsson.

Í 3. deild leiðir Vinaskákfélagið með Róbert Harðarson sem vann allar skakir sínar á 1. borði og í 4. deild eiga í harðri keppni Hrókar alls fagnaðar með 20 vinninga en Taflfélag Vestmannaeyja sem byrjaði aftur 4. deild kemur skammt á eftir með 18 vinninga.

Mikið var um óvænt úrslit á mótinu. Jón Kristinsson sem varð Íslandsmeistari 1971 og aftur 74 hefur lítið teflt undanfarna áratugi en ekki er langt síðan hann vann Henrik Danielsen. Á fimmtudagskvöldið sýndi hann styrk sinn og vann stórmeistarann Stefán Kristjánsson. Nýr liðsmaður Skákfélags Akureyrar, Björn Ívar Karlsson, vann TR-inginn Jón Viktor

3. umferð:

Björn Ívar Karlsson (SA) – Jón Viktor Gunnarsson (TR)

Skileyjarvörn

1. Rf3 c5 2. e4 Rc6 3. Bb5 g6 4. Bxc6 bxc6 5. O-O Bg7 6. He1 e5 7. b4!

Eftir að Bobby Fischer lék þessum skarpa leik í seinna einvíginu við Spasskí í Sveti Stefan árið 1992 hefur afbrigðið sem hefst með 6. .. e5 verið talið næstum því óteflandi fyrir svartan.

7. ... cxb4 8. a3 b3 9. Bb2 d6 10. cxb3 Bg4?

Eftir þennan leik er svarta staðan erfið. Hann varð að reyna að spyrna á móti framrás d-peðsins og leika 10. ... c5 t.d. 11. b4 Hb8 o.s.frv.

11. d4! exd4 12. Bxd4 Bxf3 13. gxf3 Dg5+ 14. Kf1 Be5 15. Bxe5 dxe5 16. Rd2!

Skeytir engu um h2-peðið, riddarinn er á leiðinni til c4.

16. ... Dxh2 17. Rc4 Hd8 18. Dd4 f6 19. Had1 Df4 20. Rxd6 + Kf8

21. Dxa7!

Vinningsleikurinn.

21. ... Hxd6 22. Db8+ Kg7

Jón sá að léki hann 22. .. Ke7 kæmi 23. e5! Hxd1 24. exf6+ Kf7 25. Dxf4 með auðunnu tafli. En nú er eftirleikurinn auðveldur.

23. Dxd6 Dxf3 24. Dc7+ Kh6 25. Dh2+ Kg5 26. Hd8 Rh6 27. Hxh8 Rg4 28. Dg2

– og svartur gafst upp.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 28. september 2015

Skákþættir Morgunblaðsins