Skákþáttur Morgunblaðsins: Öðlingar að tafli

Ýmsir skákviðburðir hér innanlands og utan féllu í skuggann af heimsmeistaraeinvígi Anand og Topalov í Búlgaríu. Í Sarajevo tefldu Hannes Hlífar Stefánsson, Bragi Þorfinnsson og Guðmundur Gíslason á öflugu opnu móti skipuðu 169 keppendum. Mótið var sérstætt að því leyti að gefin voru þrjú stig fyrir sigur, eitt fyrir jafntefli. Hannes var lengi vel í fararbroddi en tapaði í tíundu og síðustu umferð, hlaut 6 ½ vinning eða 18 stig og hafnaði í 24. sæti. Guðmundur Gíslason fékk 5 vinninga og 15 stig og hafnaði í 66. sæti. Bragi Þorfinnsson fékk einnig 5 vinninga en 14 stig og varð í 82. sæti. Sigurvegari varð Hao Wang frá Kína sem hlaut 8 vinninga og 23 stig.

Á landsmóti í skólaskák sem haldið var í húsakynnum Taflfélags Reykjavíkur helgina 6. – 9. maí unnu tveir utanbæjardrengir sína aldursflokka. Kristófer Gautason frá Vestmannaeyjum vann yngri flokkinn og Emil Sigurðarson frá Laugarvatni eldri flokkinn.

Skákklúbbur KR er orðin sérstök stofnun í skáklífi Íslendinga. Í gamla KR heimilinu við Frostaskjól kemur saman hópur skákmanna á hverju mánudagskvöldi. Mönnum er þar ekki í kot vísað enda öflugir félagsmálamenn innanborðs, t.a.m. Kristján Stefánsson sem er formaður, Einar S. Einarsson og Andri Hrólfsson. Klúbburinn hefur gert víðreist og teflt í Færeyjum, Danmörku og Skotlandi, ávallt haft sigur en í keppni við Berlínarklúbbinn Kreuzberg í Berlín á dögunum máttu KR-ingar loks láta í minni pokann.

Ólafur Ásgrímsson og Birna kona hans hafa undanfarin ár staðið fyrir skákmóti öðlinga sem hefur dregið til sín fjölmarga þekkta skákmenn og aðra sem lítið haft teflt opinberlega.

1. Bragi Halldórsson 6 v. (af 7) 2. Kristján Guðmundsson 5 ½ v. 3. – 7. Eiríkur Björnsson, Jón Úlfljótsson, Haukur Bergmann, Halldór Pálsson og Magnús Kristinsson 5 v. Keppendur voru 40.

Bragi lagði Þorstein Þorsteinsson að velli í lokaumferðinni en helsti keppinautur hans, Kristján Guðmundsson, gerði jafntefli. Í skákinni sem hér fer á eftir láta keppendur sig ekki muna um að renna upp mikilli teóríu sem rakin er til Botvinnik gamla. Í 23 leik fer Bragi út af sporinu þegar hann leikur –Bf4 í stað 23. Re4 sem er betra. Ekki er allt sem sýnist, Þorsteinn hittir ekki alltaf á besta leikinn, og eftir 28. b3! er hvítur með vel teflanlega stöðu og Þorsteinn hefði sennilega átt að fórna skiptamun í 30. leik, Hxg3. Þar er eins og vopnin snúist í höndum hans og eftir 33. Dh5 er hvítur skyndilega kominn með óstöðvandi sókn:

Skákmót öðlinga; 7. umferð:

Bragi Halldórsson – Þorsteinn Þorsteinsson

Slavnesk vörn

1. d4 d5 2. c4 c6 3. Rc3 Rf6 4. Rf3 e6 5. Bg5 dxc4 6. e4 b5 7. e5 h6 8. Bh4 g5 9. Rxg5 hxg5 10. Bxg5 Rbd7 11. g3 Bb7 12. Bg2 Db6 13. exf6 c5 14. d5 b4 15. Ra4 Da6 16. O-O O-O-O 17. a3 Bxd5 18. Bxe5 Re5 19. De2 Hxd5 20. axb4 cxb4 21. Rc3 Ha5 22. Hxa5 Dxa5 23. Bf4 Rd3 24. Re4 Dh5 25. g4 Hg8 26. Bg3 Dxg4 27. f3 Df5 28. b3 Kb7 29. bxc4 Rc5 30. Kh1 Rxe4 31. fxe4 Dc5 32. Hd1 Dc8

( STÖÐUMYND )

33. Dh5 De8 34. De5 Dc6 35. Db8+

– og svartur gafst upp, 35. ... Ka6 er svarað með 36. Ha1+ og mátar.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 23. maí  2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Skakmot Odlinga 2010"] [Site "Reykjavik"] [Date "2010.05.12"] [Round "7.2"] [White "Halldorsson, Bragi"] [Black "Thorsteinsson, Thorsteinn"] [Result "1-0"] [ECO "D44"] [WhiteElo "2230"] [BlackElo "2271"] [PlyCount "69"] [EventDate "2010.03.17"] 1. d4 d5 2. c4 c6 3. Nc3 Nf6 4. Nf3 e6 5. Bg5 dxc4 6. e4 b5 7. e5 h6 8. Bh4 g5 9. Nxg5 hxg5 10. Bxg5 Nbd7 11. g3 Bb7 12. Bg2 Qb6 13. exf6 c5 14. d5 b4 15. Na4 Qa6 16. O-O O-O-O 17. a3 Bxd5 18. Bxd5 Ne5 19. Qe2 Rxd5 20. axb4 cxb4 21. Nc3 Ra5 22. Rxa5 Qxa5 23. Bf4 Nd3 24. Ne4 Qh5 25. g4 Rg8 26. Bg3 Qxg4 27. f3 Qf5 28. b3 Kb7 29. bxc4 Nc5 30. Kh1 Nxe4 31. fxe4 Qc5 32. Rd1 Qc8 33. Qh5 Qe8 34. Qe5 Qc6 35. Qb8+ 1-0

Anand og Topalov takast á - grein eftir Helga Ólafsson

Það líður að úrslitastund í einvígi Anands og Topalovs um heimsmeistaratitilinn. Hér er fjallað um keppendurna og tæpt á litríkri sögu heimsmeistaraeinvígja í skák.  Grein eftir Helga Ólafsson sem birtist í sunnudagsmogganu, 2. maí 2010.

Fjórtánda og síðasta umferð stórmótsins í Linares á Spáni, sem sumir hafa kallað Wimbledon skákarinnar, fór fram 10. mars 2005.

Garrí Kasparov, 41 árs gamall, var með vinnings forskot á andstæðing sinn, Búlgarann Venselin Topalov. Eftir 30 leiki varð Kasparov að játa sig sigraðan. Hann gaf þá ástæðu fyrir ósigrinum að hann hefði ekki átt neina orku eftir. Ósigurinn breytti því ekki að Kasparov varð efstur á mótinu í níunda skipti, en síðar þennan sama dag steig hann í pontu og tilkynnti að hann væri hættur taflmennsku sem atvinnumaður og hygðist í framtíðinni snúa sér að stjórnmálum. Indverjinn Wisvantahan Anand, prúður maður til orðs og æðis, lét sér fátt um finnast og sagði við sinn gamla keppinaut: „Þú ætlar sem sagt að skipta út skákferlinum fyrir rússneska byssukúlu."

Þetta fannst Garrí kaldranaleg kveðja.

Arftakinn Topalov

Um leið og hann yfirgaf sviðið var eins og hann kynnti til sögunnar arftaka sinn, Búlgarann Venselin Topalov. Um haustið 2005 kallaði alþjóðaskáksambandið FIDE saman átta sterkustu stórmeistara heims sem tefla skyldu tvöfalda umferð. Þegar mótið var hálfnað hafði Topalov hlotið 6 ½ vinning og sigurinn var nánast í höfn, í mótslok munaði 1 ½ vinningi á honum og næsta manni. Hann varð þá réttmætur heimsmeistari í skák en féllst á að tefla sameiningareinvígi við Vladimir Kramnik, sem enn hékk á heimsmeistaratitli PCA-samtakanna eftir sigur yfir Kasparov í London 2000 og jafntefli í einvígi við Peter Leko 2004.

Hneykslismál þessa einvígis, sem fram fór í Elista í Kalmykíu, heimalandi Kirsans, forseta FIDE, snerust um gagnkvæmar ásakanir keppenda um tölvusvindl og tíðar salernisferðir Kramniks. Hlaut þessi skrýtna skákveisla síðar nafnið „Toiletgate". Að lokum bar Kramnik sigur úr býtum í bráðabana.

Ótvíræður heimsmeistari

Þar lauk tímabili sem hófst 1993 þegar skákheimurinn sat skyndilega uppi með tvo heimsmeistara; FIDE var aftur komið með full yfirráð yfir heimsmeistarakeppninni. Aftur var blásið til heimsmeistarakeppni sem fram fór í Mexíkóborg haustið 2007, fyrirkomulag með sama sniði og tveim árum fyrr.

Þar reis Wisvantahn Anand aftur upp, en hann hafði áður unnið heimsmeistaraeinvígi við Shirov árið 2000, og sigraði með glæsibrag en Kramnik, sem var meðal keppenda og var heitið heimsmeistaraeinvígi ef hann ynni ekki mótið, varð í 2.-3. sæti.

Af því leiddi að haustið 2008 settust Anand og Kramnik niður í Bonn í Þýskalandi en Kramnik tapaði án þess að fá rönd við reist, 4 ½ : 6 ½.

Anand var þar með ótvíræður heimsmeistari og vinsæll sem slíkur. Indverjinn er þjóðhetja í heimalandi sínu og teflir í Búlgaríu íklæddur skyrtu með áletrun NIIT, indverskra samtaka sem hafa tekið að sér auka veg skákarinnar í skólum landsins.

Línur skýrast

Hafi sameiningarferlið einhvern tímann þótt flókið fóru línur að skýrast í lok apríl sl. þegar Venselin Topalov var aftur dreginn á flot, nú sem áskorandi heimsmeistarans. Hið magnaða regluverk sem FIDE samdi um keppnina gerir Topalov einmitt kleift að tefla um heimsmeistaratitilinn fjórum árum eftir að hann tapaði í Kalmykíu.

Á þeirri vegferð þurfti hann að vísu að vinna einvígi gegn Gata Kamsky, sem öllum að óvörum hafði komist lifandi frá mikilli eyðimerkurgöngu, þ.e. heimsbikarmóti FIDE í Khanty Manyisk í Síberíu.

Saga heimsmeistarakeppninnar sl. fimm ár hefur vissulega verið viðburðarík, en illu heilli var hið sanngjarna keppnisfyrirkomulag aflagt sem byggði á svæðamótum er náðu til allra aðildarþjóða FIDE, millisvæðamótum, áskorendaeinvígjum og loks heimsmeistaraeinvígi.

Silvio Danailov dularfullur

Heimsmeistaraeinvígi það sem nú stendur yfir í Sofíu, höfuðborg Búlgaríu, er tilkomið m.a. vegna afskipta Georgi Parvanovs, forseta Búlgaríu, sem beitti sér fyrir því að veitt yrði ríkisábyrgð fyrir verðlaunaféð sem nemur tveim milljónum Bandaríkjadala. Teflt er í samkomuhöll búlgarska hersins.

Topalov vann áttundu skák einvígsins sl. þriðjudag og jafnaði þar með metin og enn var allt í járnum eftir jafntefli á fimmtudag. Hann komst yfir með sigri í fyrstu einvígisskákinni en Anand svaraði með því að vinna tvær skákir og virtist hafa alla þræði í hendi sér þegar einvígið var hálfnað. En Topalov er oft seinn í gang og þeim mun sterkari á lokasprettinum. Það er kannski þess vegna sem möguleikar hans á sigri eru taldir meiri auk þess sem heimavöllurinn getur skipt máli.

Á móti kemur auðvitað hin víðtæka reynsla Anand og fáum dylst að hann hefur til að bera meiri hæfileika til skákarinnar en Topalov sem hefur náð svo langt, þökk sé strangri þjálfun og hálfgerðum meinlætalifnaði, ef marka má bók sem aðstoðarmenn Kramniks, þeir Bareev og Levitov, tóku saman eftir einvígið fræga í Elista. Höfundar þeirrar bókar velta vöngum yfir því hvaða skýringar séu á því að Topalov hafi skyndilega skotist fram fyrir helstu keppinauta sína og margoft trónað efstur á elo-stigalista FIDE.

Helsta niðurstaða þeirra er sú að hinn áður vingjarnlegi og hvers manns hugljúfi, Venselin Topalov, sé umsetinn náungum af lakara taginu sem hafi mörg óhrein meðul í pokahorninu og hiki ekki við að beita þeim. Er þar sérstaklega nefndur til sögunnar umbinn og þjálfarinn Silvio Danailov, maðurinn sem hleypti öllu í bál og brand í Elista um árið. Hefur Danailov margoft mátt sitja undir grunsemdum um ólöglegt athæfi. Í þýska dagsblaðinu Süddeutsche Zeitung birtist snemma árs 2007 lýsing á hátterni hans á meðan Topalov sat að tafli í Wijk aan Zee í Hollandi:

„...Danailov yfirgefur skáksalinn með reglulegu millibili, hringir úr gsm-símanum, talar í nokkrar sekúndur, kemur aftur í skáksalinn, tekur sér sæti á afsviknum stað þar sem hann getur séð Topalov og upphefur einhverjar handahreyfingar..."

Skæruhernaður, hótanir og njósnir

Í samanburði við ýmsa aðra heimsmeistara sögunnar er Anand hvítþveginn engill. Ekki finnst eitt einasta dæmi þess að hann hafi reynt að slá andstæðing sinn út af laginu með öðru en góðum leikjum á skákborðinu en hann er vissulega hugaður að tefla þetta einvígi í byggingu sem er í eigu búlgarska hersins. Því heimsmeistaraeinvígi eru enginn barnaleikur. Þau einkennast af mikilli tortryggni, pukri, sálfræðilegum skæruhernaði, hótunum, njósnum og jafnvel mútum.

Á topp 10-listanum yfir kostulegustu uppákomur þessara merkilegu viðburða situr sá atburður þegar ljóshjálmur var tekinn niður og stólar hlutaðir sundur undir lok einvígis Fischers og Spasskís í ágúst 1972. Þar á eftir kemur sennilega hinn magnaði gambítur Viktors Kortsnojs að skarta speglagleraugum þegar hann tefldi við Karpov í Baguio city 1978. Dulsálfræðingurinn Zoukhar var af sovéskum íþróttamálayfirvöldum sendur til Filippseyja og hafði það hlutverk að stara á Kortsnoj tímunum saman.

Fyrsti sovéski heimsmeistarinn Mikhail Botvinnik krafðist þess að biðleikjum yrði stungið í tvö umslög, samkvæmt líkindafræðinni væri eitt umslag líklegra til að „fara á flakk" en tvö. Hann lagði einnig dýpri merkingu í það en aðrir menn hvenær ráðlegt var að mæta á skákstað með kaffibrúsa. Kasparov bar á sér sérstakan verndargrip þegar hann tefldi einvígin við Karpov á níunda áratugnum; hann áleit sem svo að í kringum andstæðinginn væri allt of mikið af „orkusugum" og sjálfur væri Karpov óttalegur blóðmaur.

Sá er munur á einvíginu í Sofíu og þeim sem fram fóru á seinni helmingi síðustu aldar að nú eru aðeins tefldar 12 skákir, lengsta einvígi skáksögunnar var einvígi Karpovs og Kasparovs 1984 -85 en því lauk án niðurstöðu eftir 48 skákir og meira en fimm mánaða taflmennsku. Verði jafnt eftir tólftu skákina á mánudag munu Anand og Topalov útkljá málin með fjórum atskákum. Þar er Anand almennt talinn standa betur að vígi.

Grein eftir Helga Ólafsson sem birtist í sunnudagsmogganum, 2. maí 2010.

Skákþáttur Morgunblaðsins: Gífurleg spenna í HM-einvíginu þegar þrjár skákir eru eftir

Sú spurning gerist áleitin hvort örlaganornir séu nú farnar að spinna sinn myrka vef og ætli indverska heimsmeistaranum Wisvanthan Anand eitthvað annað en sigur í einvíginu við Topalov. Anand hefur greinilega teflt betur en þegar þetta er ritað eftir níu skákir er staðan engu að síður jöfn og Topalov hefur hvítt tvisvar af þeim þrem skákum sem eftir eru. Í áttundu og níundu skák hlaut Anand aðeins ½ vinning en hefði allt eins getað fengið vinningi meira miðað við stöðurnar sem upp komu. Lítum á tvö dæmi úr þessum skákum:

8. einvígisskák: (Sjá Stöðumynd 1)

Topalov - Anand

Stöður með mislitum biskupum er oft ranglega taldar jafnteflislegar en í þessu tilviki gat Anand þó tryggt jafnteflið með 54. .. Bd3 og getur síðan haft kónginn á e8 og d7. Þess í stað lék hann: 54. .... Bc6?? og eftir 55. Kh6 Kg8 56. g4! gafst upp því hann á ekkert svar við áætluninni: 59. g5 60. Bg7 og g6! við tækifæri. Kóngurinn ryður sér leið yfir á drottningarvænginn og þá ræður d7-peðið úrslitum.

9. einvígisskák: (Sjá Stöðumynd 2)

Anand -Topalov

Maraþonskák þeirra á fimmtudaginn sem lauk með jafntefli eftir 83 leiki hlýtur að hafa reynt á taugarnar. Anand tefldi geysilega vel en missti af ýmsum vænlegum leiðum og baráttukraftur Topalovs í vörninni var aðdáunarverður. En þegar hér er komið sögu átti Anand rakinn vinning sem ýmsir spámenn hafa bent á og forritin Rybka og Fritz sanna:

62. Hdd7! a3(ekki 62. ... b2 63. Hdf7 Dxf7 64. Hxf7 a3 65. Ha7 og vinnur) 63. Kg3! Da1 64. Hc7+ Kb8 (eða 64. ... Kd8 65. Ha7 og vinnur ) 65. Hb7+ Ka8 66. Rxb3 De5+ 67. Kg4 og vinnur t.d. 67. ... a2 68. Ha7+ Kb8 69. Hae7! og vinnur. En Anand lék öðru og lét Topalov sleppa. Einvígið hefur einkennst af geysilegri baráttu, Anand hefur ekki nýtt færin nægilega vel og á lokasprettinum eru möguleikar Topalovs betri. Ellefta skákin er á dagskrá á sunnudag og lokaskákin á mánudag.

Guðmundur Gíslason fer vel af stað í Sarajevo

Hannes Hlífar Stefánsson, Bragi Þorfinnsson og Guðmundur Gíslason taka þessa dagana þátt í geysiöflugu opnu móti í Sarajevo í Bosníu. Keppendur eru 169 talsins og verða tefldar níu umferðir. Meðal keppenda eru 44 stórmeistarar en stigahæsti skákmaður mótsins er Kínverjinn Wang Hao. Þremenningarnir unnu allir í fyrstu umferð en í þeirri næstu töpuðu Hannes og Bragi en Guðmundur Gíslason gerði sér lítið fyrir og vann hið 16 ára gamla undrabarn frá Azerbadsjan, Nijat Abasov. Guðmundur hefur því 2 vinninga og deilir efsta sæti með 21 keppanda. Í gær, föstudag, átti hann að tefla með svörtu á borði nr. 11 við Dragan Solak frá Serbíu. Skákir á 20 efstu borðunum eru í beinni útsendingu og slóðin er: http://open2010.skbosna.ba/en.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 9. maí  2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákbók fyrir augað

Bókadómur eftir Pétur Blöndal um bókina Teflt fyrir augað  sem birtist í Morgunblaðinu 18. apríl sl.

 BÆKUR - ***½Skákbók

Skákbók fyrir augað

Teflt fyrir augað

12 bestu skákir Sverris Norðfjörð. Óttar M. Norðfjörð ritstýrði. Sögur gefur út, 120 bls. kilja.

Það var hógvær 16 ára unglingur sem settist að tafli gegn Mikhail Tal í Austurbæjarskólanum 27. júlí árið 1957. Sverrir Norðfjörð skrifaði á skákskýrsluna að Tal væri stórmeistari, en hann sjálfur „lítill meistari". Þrjátíu skákir voru tefldar í fjölteflinu þennan dag og fór Tal með sigur af hólmi í 28 þeirra, en tveim lauk með jafntefli.

Önnur þeirra var viðureign stóra og litla, Tals og Sverris.

Frá þessu segir í snotru og skemmtilegu kveri, Teflt fyrir augað, 12 bestu skákum Sverris Norðfjörð, sem er nýkomin út hjá forlaginu Sögum.

Skipta má skákbókum í tvo flokka, annars vegar fræðilegar bækur fyrir keppnisskákmenn og hins vegar almennar bækur fyrir áhugafólk um skák. Teflt fyrir augað fellur í síðari flokkinn, stórfróðleg og lipurlega skrifuð bók um mann sem ekki var stórmeistari, en gat sér orð fyrir litríkan og sókndjarfan skákstíl. Það má segja að þetta sé uppreisn skákáhugamannsins - þarna fáum við minni spámennirnir smáhillupláss á meðal meistaranna.

Sverrir stendur alveg undir því.

Rithöfundurinn Óttar M. Norðfjörð ritstýrir bókinni, en Sverrir var faðir hans. Bókin er þó ekki alfarið hugmynd Óttars, því Sverrir hafði lengi ætlað að hrinda því í verk að gefa út bók með sínum bestu skákum.

Og þær máttu bara vera tólf.

Raunar var hann búinn að skrifa lista með ellefu skákum (listinn með rithendi Sverris er birtur í bókinni), en það vantaði tólftu skákina. Óttar fór því í gegnum allar skákir föður síns og valdi þá skák, sem honum fannst helst eiga erindi á listann.

En víkjum aftur að Mikhail Tal, sem er goðsögn í skákheiminum. Töframaðurinn frá Ríga, eins og hann var kallaður, var kominn á sigurbraut árið 1957 og varð heimsmeistari þremur árum síðar. Í bók um einvígið við Botvinnik, sem Tal skrifaði sjálfur og kom út hér á landi árið 1975, segir þýðandinn, Bragi Halldórsson, um þennan sókndjarfa skákmann:

„Skákstíll Tals er eiginlega tímaskekkja í skáksögunni. Leiftrandi sóknir Tals, sem hrifu flesta áhorfendur á hans band, voru oft og tíðum meira í anda rómantíska skeiðsins á nítjándu öld og minntu á löngu horfna snillinga eins og Morphy og Andersen. Oft var eins og frumkvöðlar varnartaflmennskunnar, Steinitz og Lasker, hefðu aldrei komið við sögu í skáklistinni þegar Tal stýrði liði sínu til vinnings með því að fórna hverjum manninum á fætur öðrum. Skákmeistarar nútímans stóðu uppi ráðþrota gegn þessum ósköpum."

Engu að síður náði unglingurinn Sverrir betri stöðu gegn Tal, sem gat talist lánsamur að ná jafntefli. Sverrir lét ekki þar við sitja, heldur vann Bobby Fischer í fjöltefli í Kaupmannahöfn árið 1962, og þurfti mannsfórn til! Þannig er ekki aðeins útgáfa bókarinnar uppreisn „litla meistarans", heldur einnig skákferill Sverris Norðfjörðs, sem velgdi tveim heimsmeisturum undir uggum.

Teflt fyrir augað er svo sannarlega bók fyrir augað.

Pétur Blöndal

Skákþáttur Morgunblaðsins: Vasily Smyslov – sjöundi heimsmeistarinn fallinn frá

Sagt er að á yngri árum hafi Vasily Smyslov, sem lést þann 27. mars sl. 89 ára gamallm, alið með sér mikinn metnað á sviði óperusöngs og jafnvel reynt að komast að hjá Stóra leikhúsinu í Moskvu, Bolshoi. En skákin varð ofan á. Smyslov kvaddi sér hljóðs aðeins 17 ára gamall þegar hann varð efstur á Skákþingi Moskvu. Um það leyti var helsta stjarna Sovétríkjanna Mikhael Botvinnik. Sá varð heimsmeistari árið 1948 í keppni fimm stórmeistara sem haldin var eftir að Alexander Aljékín féll frá.

Það átti fyrir Smyslov og Botvinnik að liggja að halda skákunnendum víða um heim spenntum á sjötta áratugnum. Botvinnik tefldi lítið á þessum árum en hélt þeim mun fastar um heimsmeistaratitilinn. Eftir sigurinn í áskorendamótinu í Zürich 1953 tefldi Smyslov við Botvinnik í Moskvu 1954. Þeir skildu jafnir, 12:12. Betur gekk Smyslov í annarri tilraun og vann hann þá 12 ½ : 9 ½. Hann varð þá sjöundi heimsmeistarinn. En ríki hans stóð stutt – í aðeins eitt ár. Botvinnik hafði laumað inn klásúlu í einvígisskilamála: ef hann tapaði ætti hann rétt á öðru einvígi.

Í þriðja einvíginu sem fram fór 1958 vann Botvinnik 12 ½ : 10 ½ og endurheimti titilinn. Smyslov reyndi nokkrum sinnum fyrir sér eftir það en lengst komst hann í áskorendakeppninni 1984 þá 63 ára gamall og tefldi hann við Kasparov um réttinn til að skora á heimsmeistarann Karpov – en tapaði.

Smyslov kom þrisvar til Íslands, á Reykjavíkurmótinu 1974 varð hann efstur með 12 vinninga af 14 mögulegum. Hann virtist ekkert hafa fyrir hlutunum, settist framarlega við sviðið eftir að hafa leikið og virti fyrir sér stöðuna á sýningarborðinu. Þegar komið var að honum að leika studdi hann hönd undir kinn og lék án átaks.

„Stíllinn minnir helst á fljót sem streymir lygnt og vatnsmikið og eirir engu á leið sinni,“ skrifaði Friðrik Ólafsson í tímaritið Skák eftir mótið. Skákir hans frá þessu móti fóru víða, t.d. sigrar hans yfir Friðrik Ólafssyni og Guðmundi Sigurjónssyni.

Næst kom Smyslov árið 1977 og var aðstoðarmaður Spasskís í einvíginu við Vlastimil Hort. Þá tefldi hann á 60 ára afmælismóti Friðriks árið 1995. Vasily Smyslov er minnst sem mikils heiðursmanns sem jók virðingu hverrar keppni sem hann tók þátt í. Ef hann lagði eitthvað til málanna fannst aðdáendum hans jafnan eins og mikill spámaður lyki þar uppi munni.

Af mörgu er að taka þegar rennt er yfir skákferil Smyslov. Í London 1983 mætti hann Ungverjanum Zoltan Ribli, 30 árum yngri manni og vann 6 ½ : 4 ½. Þar blómstruðu taktískir hæfileikar hans. Tveir leikir, 23. Rh5 og 26. d5! setja af stað eftirminnilega leikfléttu:

London 1983; 5. skák:

Smyslov – Ribli

Tarrasch vörn

1. d4 Rf6 2. Rf3 e6 3. c4 d5 4. Rc3 c5 5. cxd5 Rxd5 6. e3 Rc6 7. Bd3 Be7 8. O-O O-O 9. a3 exd4 10. exd4 Bf6 11. Dc2 h6 12. Hd1 Db6 13. Bc4 Hd8 14. Re2 Bd7 15. De4 Rce7 16. Bd3 Ba4 17. Dh7+ Kf8 18. He1 Bb5 19. Bxb5 Dxb5 20. Rg3 Rg6 21. Re5 Rde7 22. Bxh6 Rxe5

23. Rh5 Rf3+ 24. gxf3 Rf5 25. Rxf6 Rxh6 26. d5! Dxb2 27. Dh8+Ke7 28. Hxe6+! fxe6 29. Dxg7+ Rf7 30. d6+! Hxd6 31. Rd5+! Hxd5 32. Dxb2 b6 33. Db4+ Kf6 34. He1 Hh8 35. h4 Hhd8 36. He4 Rd6 37. Dc3+ e5 38. Hxe5! Hxe5 39. f4 Rf7 40. fxe5+ Ke6 41. Dc4+

– og Ribli gafst upp.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 4. apríl  2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Magnús Carlsen og Ivantsjúk efstir á Amber-mótinu

„Að tapa skák er ekki það versta sem getur komið fyrir mann,“ sagði íslenskur stórmeistari sem er þekktur fyrir að skafa ekkert af hlutunum.

„Að tapa og gera sig að fífli í leiðinni er mun verra,“ bætti hann við.

Seinni hluti þessarar orðræðu átti ágætlega við ýmsa keppendur á Amber-mótinu sem haldið var í Miðjarðarhafsborginni Nizza og lauk sl. fimmtudag. Og af nokkrum dæmum er að taka: Ruslan Ponomariov tapaði atskákinni fyrir Magnúsi Carlsen í næstsíðustu umferð. Upp hafði komið steindauð jafnteflisstaða í hróksendatafli þar sem báðir voru með fjögur peð á sama væng. Með alls kyns smáspili tókst Magnúsi að gera Úkraínumanninum lífið leitt, vélaði svo af honum tvö peð og vann í 100 leikjum. Með þessu komst hann í efsta sætið fyrir lokaskákirnar tvær og var fyrir vikið umsveipaður mikilli aðdáun. En í lokaumferðinni tók hann skyndilega upp á því að tefla eins og Norðmenn gerðu stundum hér í eina tíð og lék af sér drottningunni alveg upp úr þurru. Að vísu í blindskák – en góðir hálsar: við erum að tala um stigahæsta skákmann heims! Hann lét þetta þó ekki slá sig út af laginu og vann seinni skákina.

Ivantsjúk náði að sigra Boris Gelfand 1 ½ : ½ og ná þar með efsta sætinu með Magnúsi. En ólíkt höfðust þeir að; Úkraínumaðurinn, sem tekið hefur þátt í öllum 19 Amber-mótunum, var taplaus en Magnús tapaði sex skákum, vann þrettán og gerði þrjú jafntefli. Lokaniðurstaðan varð þessi:

1. – 2. Carlsen og Ivantsjúk 14 ½ v. (af 22) 3. Kramnik 13 v. 4. Gritsjúk 12 ½ v. 5. Karjakin 12 v. 6. – 8. Svidler, Gelfand og Gasimov 11 ½ v. 9. Aronjan 11 v. 10. Ponomariov 9 v. 11. Smeets 6 v. 12. Dominguez 5 v.

Hollendingurinn og milljarðamæringurinn Joop Van Oosterom hefur haldið þetta mót síðan 1992 en dóttir hans Melody Amber gefur mótinu hið kliðmjúka nafn sitt. Oosterom tefldi á fyrsta heimsmeistaramóti unglinga í Birmingham árið 1951 en meðal keppenda þar voru Friðrik Ólafsson og Bent Larsen.

Hann fékk til mótsins nær alla bestu skákmenn heims en athyglin beindist mest að nr. 1 á heimslistanum, Magnúsi Carlsen. Magnús tapaði tveim fyrstu skákunum en svaraði með sjö sigrum í röð. Blindskák hans við Peter Svidler er gott dæmi um líflega taflmennsku hans. Þegar Svidler gafst upp var alls ekki ljóst að hvíta staðan væri töpuð og getur því upphaf þessarar greinar einnig átt við hann:

Amber-mótið 2010; 3. umferð:

Peter Svidler – Magnús Carlsen

Sikileyjarvörn – Dreka afbrigðið

1. e4 c5 2. Rf3 d6 3. d4 cxd4 4. Rxd4 Rf6 5. Rc3 g6 6. Be2 Bg7 7. 0-0 0-0 8. Be3 Rc6 9. Rb3 a6 10. f4 b5 11. Bf3 Bb7 12. e5 dxe5 13. fxe5 Rd7 14. e6 fxe6 15. Bg4 Hxf1 16. Dxf1 Rce5 17. Bxe6+ Kh8 18. Hd1 Dc7 19. Df4 Hf8 20. Dg3 20. Hxd7 er svarað með 20. ... Dc6! o.s.frv. 20. ... Rf6 21. Rc5 Rh5 22. De1 Bxg2! 23. Kxg2 Rf3 24. Dh1 Rf4+ 25. Kf2 Rd4!

Svidler varð svo mikið um þennan glæsilegan hnykk að hann sá sér engan betri kost en að gefast upp. En 26. Rd7! heldur taflinu gangandi þó að Magnús bendi á leið sem gefur honum góð færi: 26. ... Rh3+ 27. Kg2 Dc6+ 28. Bd5 Dxd7 29. Hxd4! e6! með miklum flækjum þar sem möguleikar svarts eru betri.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 28. mars 2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Hannes Hlífar gaf eftir á lokasprettinum

Eftir glæsilegan sigur Hannesar Hlífars Stefánssonar á Reykjavíkurmótinu á dögunum höfðu margir vonast eftir betri frammistöðu hans á Evrópumóti einstaklinga sem lauk í Rijeka í Króatíu sl. miðvikudag. Þó verður að telja árangurinn viðunandi. Hannes hlaut 6½ vinning af 11 mögulegum, hafnaði í 109. sæti og var örlítið yfir ætluðum árangri. Þetta mót var mun þéttara en Reykjavíkurmótið, af 408 skákmönnum sem hófu keppni var Hannes nr. 120 í styrkleikaröðinni og Henrik Danielssen sem einnig tefldi í Rijeka og hlaut 6 vinninga var nr. 186.

Um tíma var útlitið fyrir enn betri frammistöðu Hannesar því að eftir sjö umferðir var hann kominn með 5 vinninga. Tvö töp í áttundu og níundu umferð gerðu vonir hans að engu. Hann átti erfitt uppdráttar í ýmsum tískubyrjunum. Þó hann tefldi illa með hvítu gegn Berlínarvörn Búlgarans Kirils Georgiev og í 3. umferð þegar hann féll í þekkta gildru í Nimzo-indverskri vörn er niðurstaða greinarhöfundar engu að síður sú að Hannes sé í mikilli sókn um þessar mundir. En efstu menn urðu:

1. Jan Nepomniachtsí ( Rússland ) 9 v. (af 11). 2.-3. Baadur Jobava (Georgíu) og Artyom Timofeev ( Rússland ) 8½ v.

Íslandsvinurinn Ivan Sokolov var í fararbroddi allt mótið og tefldi af mikilli hörku. Hann tapaði hinsvegar með hvítu í lokaumferðinni fyrir Ungverjanum Almasi og hafnaði í 13. sæti. Sigurvegarinn Nepomaniachtsí þræddi ekki algengustu leiðirnar í skákum sínum en tefldi af þeim mun meiri léttleika. Hann sigraði á Aeroflot-mótinu í Moskvu árið 2008 og hefur unnið ýmis góð afrek síðan.

Þegar eftirfarandi skák var tefld í 9. umferð var Georgíumaðurinn Jobava einn efstur og því úrslitastund mótsins runnin upp. Gegn Caro Kann-vörninni valdi hann sjaldséðan leik, 3. f3 og fjórði leikurinn, a4, kom mönnum einnig spánskt fyrir sjónir. En þessi óvenjulega byrjun sló Jobava út af laginu og Nepo náði að byggja upp ógnandi stöðu á kóngsvængnum. Bráðsnjall leikur var 21. Rd5 og síðan kom gegnumbrotið, 24. e6! Eftir það hrundu varnir svarts. Þeir sem fylgdust með skákinni á hinum ýmsu vefsíðum sýndist hvítur eiga marga vænlega kosti í 24. leik en þá kom hinn rólegi leikur, 27. h3.

EM einstaklinga 2010; 9. umferð:

Jan Nepomniachtsí - Badur Jobava

Caro-Kann vörn

1. e4 c6 2. d4 d5 3. f3 Db6 4. a4 e5 5. dxe5 dxe4 6. a5 Dc7 7. f4 Rh6 8. Rc3 Bb4 9. Bd2 e3 10. Bxe3 O-O 11. Rf3 Hd8 12. Bd3 Ra6 13. De2 Bxa5 14. O-O Rb4 15. Be4 Bf5 16. Kh1 Bb6 17. Bxb6 Dxb6 18. Rg5 c5 19. Hae1 Dg6 20. Bxb7 Rxc2 21. Rd5 Hxd5 22. Bxd5 Bd3 23. Df3 He8

24. e6 Rxe1 25. Hxe1 fxe6 26. Hxe6 Kh8 27. h3 Hxe6 28. Bxe6 Bb5 29. f5 De8 30. f6 Df8 31. f7

- og svartur gafst upp.

HM einvígi - Karpov vill verða forseti FIDE

Í næsta mánuði hefst í Sofia í Búlgaríu einvígi Venselins Topalov og Wisvanathans Anand um heimsmeistaratitilinn. Tefldar verða 12 skákir.

Miðað hefur verið við að einvígið hefjist 5. apríl nk. og að 12. skák þess verði á dagskrá 24. apríl.

Frá Rijeka í Króatíu berast þær fréttir að Anatolí Karpov fyrrum heimsmeistari hafi afráðið að bjóða sig fram í kjöri til forseta FIDE sem fram fer á þinginu í Khanty Manyisk í Síberíu næsta haust. Kirsan Ilumzinhov hefur verið forseti FIDE síðan 1995.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 21. mars 2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

Skákþáttur Morgunblaðsins: Bolvíkingar Íslandsmeistarar taflfélaga

Taflfélag Bolungarvíkur er Íslandsmeistari skákfélaga. Fyrir lokaumferðirnar stefndi allt í æsispennandi keppni milli TB og Taflfélags Vestmannaeyja sem hafði þá hálfs vinnings forskot. Liðin mættust í fimmtu umferð og höfðu Eyjamenn sigur 4 ½ : 3 ½. Sama dag og viðureignin fór fram kærðu Bolvíkingar að rússneski stórmeistarinn Alexey Dreev skyldi tefla á 1. borði fyrir Eyjamenn. Kæra Bolvíkinga byggðist í aðalatriðum á því að Dreev hafði við upphaf keppnistímabilsins verið skráður í Fjölni. Að kröfu TB vék Helgi Árnason formaður skákdeildar Fjölnis úr mótsnefnd og tók Vestfirðingurinn Einar S. Einarsson sæti þar.

Í þessu máli virðist aðalvandinn vera sá að ýmsir þeir sem að því komu t.d. úrskurðaraðilar, stjórn SÍ, gleymdu að spyrja mikilvægra spurninga:

A skráir B í lið að B forspurðum. Hver er réttur B? Er hann í liðinu þó hann hafi ekki gefið neitt samþykki þess efnis?

Alexey Dreev hafði engan formlegan samning gert við Fjölni og ekki teflt eina einustu skák fyrir það félag. Taflfélag Vestmannaeyja lagði fram réttmæt gögn um skráningu hans.

Við upphaf umferðar gekk Jón G. Briem fram og tilkynnti fyrir hönd mótsnefndar að Dreev væri ólöglegur með TV; á laugardegi var básúnað um allan keppnissal að búið væri að draga frá TV allan árangur Dreev.

Íslandsmót taflfélaga gerir þótt ótrúlegt sé ráð fyrir mismunun sem m.a. kemur fram í því að stærri taflfélögin hafa verið með A- og B-lið í efstu deild. Skráningar liðsmanna eru síðan kapítuli út af fyrir sig en þar skiptir greinilega engu máli hvort viðkomandi skákmaður hafi samþykkt að tefla fyrir félag. Bolvíkingar í stjórn SÍ komu því svo í gegn að send voru út boð til taflfélaga um skil á félagaskrám, marklaus tilskipan þar sem áðurnefnd formskilyrði voru hvergi sett fram. Það á að vera hægur vandi að útbúa staðlað eyðublað sem tekur til félagsskipta og skráningar liðsmanna.

Úrskurðaraðilar í þessu máli, mótsnefndin og síðan dómstóll SÍ, virtu síðan að vettugi andmælarétt TV á öllum stigum málsmeðferðar. Að sögn Karls Gauta Hjaltasonar sýslumanns og formanns TV, sem lengi hefur setið í áfrýjunardómstól ÍSÍ, eru það óverjandi vinnubrögð. Ekki var það til að lægja öldurnar þegar mótsnefndin vísaði umsvifalaust frá réttmætri kröfu TV vegna úrslitaviðureignar í 4. deild byggðri á reglu sem enginn ágreiningur er um og varðar borðaröðun í einstökum viðureignum.

Eyjamenn stóðu sem sagt uppi með slitinn bogastreng fyrir allar úrslitarimmurnar en gátu þrátt fyrir allt sagt eins og sá frægi kappi Íslendingasagnanna, að „hefur hver til síns ágætis nokkuð." Tóku menn hinum opinberu tölum um úrslit keppninnar með miklu jafnaðargeði:

1. TB 39 ½ v. 2. TV 36 ½ v. 3. TR 32 ½ v. 4. Haukar (a) 31 ½ v. 5. Hellir (a) 31 ½ v. 6. Fjölnir 27 v. 7. Hellir (b) 19 v. 8. Haukar (b) 6 ½ v.

Það er mikið að gerast hjá Bolvíkingum þessa dagana og til marks um styrk þeirra má nefna að í b-liði félagsins tefldu þrír skákmenn sem nýlega voru valdir í landsliðshóp Íslands.

Í 2. deild vann Skákfélag Akureyrar glæstan sigur, í 3. deild sigruðu Mátar örugglega og í 4. deild vann Víkingaklúbburinn eftir harða keppni. Aðstæður í Rimaskóla voru til fyrirmyndar og hinir reyndu skákstjórar stóðu sig með mikilli prýði.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 14. mars 2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

 

Morgunblaðið: Byrjaði þegar Spasskí mætti Hort

Þetta hefur verið mikil törn," segir Gunnar Björnsson, forseti Skáksambandsins. „Auðveldi parturinn er mótið sjálft, en undirbúningurinn er erfiðastur og tekur mest á. Það er taugatrekkjandi að bíða eftir því hvort allir skila sér.

Hér er birt síðasta greinin af þremur sem Morgunblaðið birti um MP Reykjavíkurskákmótið um er að ræða viðtal sem Pétur Blöndal tók við við Gunnar Björnsson, undir liðnum "Bak við tjöldin".  Greinin birtist í sunnudagsmogganum,  3. mars sl.  Ritstjóri vill nota tækifæri og þakka Morgunblaðinu og sérstaklega Pétri fyrir góða umfjöllun um mótið á meðan því stóð.

Þetta hefur verið mikil törn," segir Gunnar Björnsson, forseti Skáksambandsins. „Auðveldi parturinn er mótið sjálft, en undirbúningurinn er erfiðastur og tekur mest á. Það er taugatrekkjandi að bíða eftir því hvort allir skila sér. Eftir að mótið hefst er þetta mikil vinna, en í nokkuð föstum farvegi."

- Náðust þau markmið sem menn settu sér?

„Við stefndum að því að ná áhugaverðum keppendalista, þar sem nokkrir væru á meðal bestu í heimi, og það tókst með til dæmis Sokolov, Dreev og Baklan. Svo vildum við fá sterkar skákkonur, sem gekk eftir, meðal annars með Krush og Dronovalli og hinum indversku skákkonunum. Einnig vildum við fá undrabörn og fengum Cori-systkinin og Nyzhnyk. Og loks goðsagnirnar, Westerinen og Romanishin, sem við lögðum mikið á okkur til að fá."

- Hvernig fannst þér þetta þróast?

„Hannes Hlífar Stefánsson stendur sig alltaf vel á Reykjavíkurskákmótum. Svo stóðu íslensku keppendurnir sig prýðilega, Henrik Danielsson, Bragi Þorfinnsson, Jón Viktor Gunnarsson og Hjörvar Steinn Grétarsson. Örn Leó Jóhannsson brilleraði, fimmtán ára gutti sem fékk fjóra vinninga, en hefði átt samkvæmt stigum að fá einn."

- Hvenær kviknaði áhugi hjá þér á skák?

„Ég byrjaði árið 1977 þegar Spasskí og Hort komu hingað. Ég var bara fimm ára þegar Spasskí og Fischer tefldu og man varla eftir því. Svo fór ég að leggja leið mína niður í TR og hef verið fastur í þessu síðan árið 1980."

- Af hverju ertu ekki stórmeistari?

„Ég lít nú ekki á mig sem skákmann fyrst og fremst," segir hann og hlær. „Miklu fremur félagsmálamann. Ég er með um 2.150 Eló-stig, þannig að ég er sæmilegur skákmaður, hefði náð nokkrum vinningum í hús á Reykjavíkurskákmótinu."

- Hvernig fer þetta saman við starfið í Landsbankanum?

„Þetta fer ágætlega saman. Ég fæ stuðning vinnuveitandans, þar hafa menn þolinmæði gagnvart þessu, að ég skreppi á Reykjavíkurskákmótið og tali við blaðamenn, frekar en að vera í vinnunni. Ég vinn líka þannig vinnu, að ég er ekki í afgreiðslu, og get tekið símann eða svarað tölvupósti ef svo ber undir."

- Skák kom við sögu þegar Landsbankinn stóð sem tæpast?

„Já, ég tefldi á Íslandsmóti skákfélaga haustið 2008, 3.-5. október, og vann Jón L. Árnason stórmeistara. Það er mín best teflda skák á ferlinum. Nokkrir stórmeistarar fylgdust með skákinni og mér leið eins og kóngi. Á mánudeginum var hinsvegar allt í uppnámi í bankanum og í minni deild var allt í upplausn, menn voru bara að fylgjast með á netinu og í óvissu, enda skilaboðin óljós. Þá dreif ég alla skákáhugamenn í fundarherbergi í bankanum og sýndi þeim skákina gegn Jóni."

- Og þú smalaðir þeim aftur saman á fimmtudagskvöld?

„Já, þá fékk ég Irinu Krush til að tefla fjöltefli. Hún fór illa með okkur bankamennina, tók 13,5 vinninga í 14 skákum. Það var aðeins Guðmundur Kristinn Lee sem náði punkti."

- Fjölmenni fylgdist með skákskýringum á mótinu?

„Já, þetta var eins og í gamla daga, fullur salur af fólki að fylgjast með, enda náði ég fimm stórmeisturum til að skýra, fjórmenningunum og Friðriki. Það skýrðu fleiri íslenskir stórmeistarar skákir en tefldu á mótinu."

Eftirminnilegust af mótinu var skák Hjörvars Steins við ísraelska Kogan. Hún var rosalega flott. Hjörvar var skiptamun undir, en hrókur Kogans var fastur á g3 og var bara eins og peð, algjörlega út úr spilinu. Það var mjög fallegt hvernig Hjörvar notfærði sér það." (Helgi Ólafsson skýrði skákina í Morgunblaðinu sl. fimmtudag).

Skákþættir Morgunblaðsins (og greinarnar)

 

Morgunblaðið: Þá er það heimsfrétt!

*Margt ber fyrir augu og eyru þegar rölt er milli taflborða á skákmóti *Mikið er spáð og spekúlerað og jafnvel vitnað í vísur fyrri móta

Grein eftir Pétur Blöndal sem birtist í Morgunblaðinu 3. mars og birt hér með leyfi höfundar.  Einnig fylgja með skákskýringar Helga Ólafssonar á skák Hjörvars Steins og Kogan sem birtist í sama tölublaði Morgunblaðsins.  Pétur, Helgi og Morgunblaðið fá þakkir fyrir.

Skákmótið er hafið. Klukkurnar farnar að tifa. En efsti maður mótsins, Ivan Sokolov, situr enn fyrir framan tölvuna í kaffistofu Ráðhússins og sýnir ekki á sér fararsnið, þó að mínúturnar fjari undan honum. „Hann gerir þetta alltaf," segir Gunnar Björnsson, forseti Skáksambandsins, og kippir sér ekkert upp við þessa sjón.

Irina Krush stendur enn í röðinni og bíður eftir salatdisknum. Hún hefur blandað sér í slag stórmeistaranna, er í sjötta til sextánda sæti fyrir daginn. Í salnum eru áhorfendur ekki síður í djúpum þönkum en keppendurnir. Einn situr og les The Brief Wondrous Life of Oscar Wao eftir Junot Díaz. Svo er þarna stöðumælavörður - kannski til að fylgjast með klukkunum. Einn er með sexpensara í fagurgulri skyrtu. Og inni á milli áhorfenda sitja keppendur í djúpum þönkum. Nú er það Hannes Hlífar Stefánsson, sem horfir þaðan á stöðuna í skákunum, þar á meðal sinni. Hann er með peð upp í skiptamun. Engu að síður hefur mótherji hans hugsað í tuttugu mínútur samfleytt um næsta leik.

„Þetta er hnífjafnt," hvíslar Gústaf Steingrímsson, skákmaður Ufsans, að blaðamanni.

„Við vorum að skoða þetta í vinnunni, hentum þessu upp í tölvu, og þetta eru allt þekktir leikir. Nema síðasti leikur Hannesar, kóngur á h8, venjulega er honum leikið á f7."

„Þetta er á uppleið," hvíslar Björn Þorfinnsson, sem mætir blaðamanni á rölti um salinn.

„Ég var miður mín í tvær umferðir eftir að hafa klúðrað hróksendatafli á móti frönskum stórmeistara, þar sem ég var tveim peðum yfir. Ég missti það niður í endatafl."

Hann dæsir.

„Þetta getur verið erfitt fyrir sálina. En vonandi vinn ég tvær síðustu. Þá verður þetta allt í lagi."

Hann horfir yfir salinn.

„Það verður spennandi ef Nyzhnyk vinnur. Þá er það heimsfrétt! Það er alltaf gott fyrir skákmót þegar það gerist."

Svo snýr hann sér við og tautar um leið: „Jæja, ég verð að fara, sá enski er búinn að leika."

Hann hafði sigur þennan daginn. En ekki Nyzhnyk. Drengnum 13 ára frá Úkraínu nægir þó að vinna í dag til að ná þriðja áfanganum og verða fjórði yngsti stórmeistari frá upphafi.

Það yrði heimsfrétt.

Róbert Lagerman blæs til sóknar eins og vant er, lætur það ekki trufla sig að hann er með svart. Romanishin er í jakkafötum og virðulegur á svip að vanda. Jafnvel þegar hann lendir í tímahraki á móti Braga Þorfinnssyni í einni mest spennandi skák kvöldsins. Það þarf ekki að koma á óvart að maður með slíkt jafnaðargeð geri jafntefli.

Stráklingarnir Svanberg Már Pálsson og Páll Andrason eru komnir í endatafl á meðan miðtaflið stendur enn yfir á öðrum borðum. Innan skamms sitja þeir á kaffistofunni og fara yfir af hverju skákinni lauk með jafntefli.

Þriðji stráklingurinn, Emil Sigurðarson, sest augnablik með þeim, þó að skák hans standi enn yfir í salnum. Hann stingur upp á leik. „Djísús, sá ég þetta ekki!" heyrist í öðrum hinna.

„Jafntefli," kallar hinn þegar mamma hans gengur í hús.

Björn Þorfinnsson slæst í hópinn: „Þú leikur bara hérna og hérna og hérna. Hvað ætlar hann þá að gera?" Þeir horfa á stöðuna. Þegja bara. „Þetta var close!" segir Björn svo og labbar brosandi burtu. Hann hefur um annað að hugsa.

„Hún er spennandi skákin hjá Hannesi," segir Gunnar Björnsson, sem mættur er aftur í hús, eftir að hafa skroppið í vinnuna.

„Hann fann reyndar helvíti sniðuga leið út úr þessu Nataf. Hann fórnaði bara skiptamuninum til baka. Þannig að þetta er jafnteflislegt, en Hannes er þó með ívið betri stöðu."

Stórmeistarinn Jóhann Hjartarson er mættur.

Skákskýringar að hefjast.

Að því gefnu að borgarfulltrúarnir taki sér ekki of langt matarhlé, því skákskýringarnar eiga að fara fram í matsalnum. Það hefur bæst við áhorfendafjöldann.

Þetta er þjóðaríþróttin.

Og nú fylgist Nataf með úr salnum á meðan Hannes Hlífar situr við skákborðið. „Þetta er nú samt ekkert einfalt," segir Jóhann íhugull. Hann er að fara yfir skák Hannesar og Natafs. Remúlaðilyktin enn í loftinu eftir borgarstjórnina.

„En óneitanlega lítur þetta mjög vel út á svartan. Nú er Hannes með peði yfir og með mátmöguleika með hrók, riddara og peði." Hann kemst með sigri í efsta sætið, þar sem Ivan Sokolov tróndi áður.

„Það fór illa fyrir Sokolov eins og þið sáuð," segir Jóhann.

„Þetta var alveg svakaleg kyrking sem hann lenti í. Enda sást undir hælana á honum þegar hann gekk út." Hann hlær.

„Við erum ágætir mátar, en það er langt síðan ég spjallaði við hann. Ætli það séu ekki liðin tvö ár. Og ég náði ekki tali af honum áðan. Ég ætlaði bara að segja að honum hefði ekkert farið fram síðan síðast!" Hann hlær ennþá meira.

„Það á alltaf að strá salti í sárin." Svo lítur hann út í salinn.

„Eigum við kannski að renna yfir skákina hjá Ivan Sokolov? Hvernig svona mikill meistari gat fengið svona vonda stöðu í byrjuninni." Þegar líður á skákina fer Jóhann að aka sér í stólnum, svo óþægileg er staða Sokolovs.

„Það er best að Ivan er ekki hér. Við skulum ekki rekja þetta lengur. Hvernig ætli staðan sé hjá Hannesi. Já, já, peðið fer upp. Ég skil nú ekki af hverju Nataf er ekki búinn að gefa þetta. Kannski við kíkjum á skákina hjá Þresti [Þórhallssyni]. Hann er svona með heldur lakara."

Þröstur heldur þó út manna lengst. Enda í essinu sínu með tvo riddara í endatafli. En verður að lokum að játa sig sigraðan. Í horni matsalarins eru seldar skákbækur. Þar eru teóríurnar. Og það rifjast upp fyrir Jóhanni: „Ágúst Þór Árnason skákmeistari og hæstaréttarlögmaður sló fram fyrriparti á helgarskákmóti á Sauðárkróki í kringum 1980: Enga leiki æskan skilur, allt af bókum lærir hún.

Þá svaraði Benóný á augabragði - ég varð vitni að þessu:

Það er eins og blindabylur blási fram af hæðarbrún."

 

-----------------------------------------

Herkví

Skákskýringar Helga Ólafssonar sem birtist í Morgunblaðinu 3. mars sl.

Það eru til nokkrar frægar stöður úr skáksögunni þar sem aðstaða taflmannanna á skákborðinu hefur orðið svo ólánleg að lengi er í minnum haft. Í þrettándu einvígisskák Spasskí og Fischer í Laugardalshöllinni '72 lenti hrókur Fischer í herkví á g8. Biskup, studdur af peði á g7, lokaði hann inni á f8. Á hinum hluta borðsins var Spasskí umsetinn framsækinni peðfylkingu. Önnur frípeð átti áskorandinn á dreif en kóngur hans komst þó hvorki lönd né strönd. En svo lagði hann á fljótið og þurfti til þess að fórna þeim fótgönguliða sem lengst var kominn að uppkomureitnum. Síðar villtist Spasskí af réttri leið, hrókurinn slapp úr herkvínni og hinn geðþekki heimsmeistari varð að fella kónginn. Í Höllinni ríkti um skeið þess konar samúð með Spasskí að minnti á harmleik. Jafnvel yfirdómarinn Lothar Schmid reyndi að hughreysta hann og var það nú kannski ekki hans hlutverk.

Ég er ekki viss um að áhorfendur í Ráðhúsi Reykjavíkur hafi verið í slíkum þönkum þegar Hjörvar Steinn Grétarsson króaði hrók hins öfluga ísraelska stórmeistara Arturs Kogan af í sjöttu umferð Reykjavíkurskákmótsins. Miklu fremur að menn hafi brosað í kampinn og Kogan tók þessum neyðarlegu endalokum af karlmennsku. En sigur Hjörvars var einn margra góðra sem íslensku skákmennirnir hafa unnið á mótinu:

24. Reykjavíkurskákmótið:

Artur Kogan - Hjörvar Steinn Grétarsson

Nimzo-indversk vörn

1. d4 Rf6 2. Rf3 e6 3. c4 Bb4 4. Rc3 c5 5. e3 O-O 6. Bd3 d5 7. O-O Rbd7 8. cxd5 exd5 9. Re5 He8 10. f4 Rf8 11. Df3 Re6 12. a3 Ba5 13. f5 Rg5 14. Dg3 Bxc3 15. Dxg5 Hxe5!

Lætur skiptamun af hendi. Hvítur hefði sennilega betur tekið á c3.

16. dxe5 Bxe5 17. Hb1 Dd6 18. Dh4 Bd7 19. Bd2 He8 20. Kh1 b5 21. Hf3 Bc6 22. Hh3 h6 23. b3 c4 24. Bb4 Dc7 25. Bc2 Bb7 26. Be1 Dc6 27. Df2 a6

Styrkir stöðu sína í rólegheitum, 27. ... d4 kom einnig til greina.

28. Df3 Re4 29. Bxe4 dxe4 30. Dd1 c3 31. Hc1 Hc8 32. Dc2 Dd5! 33. Bg3 Hjörvar hafði vonast eftir 33. Bg3 sem hann hugðist svara með 33. ... Dd3! 34. Hxd3 exd3 35. Dxd3 c2! og vinnur.

33. ... Bxg3 34. Hxg3 Dd2 35. f6 g6 36. h4 Dxc2 37. Hxc2 Bd5 38. b4 Bb3 39. Hc1 Be6!

Hrókurinn á g3 er lentur í herkví.

40. Hc2 Kf8 41. Kg1 Ke8 42. Hc1 Bf5 43. Kf2 Kd7 44. Ke1 c2 45. Kd2 Ke6 46. Hxc2 Hxc2 47. Kxc2 Kxf6 48. a4 Ke5 49. axb5 axb5 50. Kc3 f6 51. Kd2 g5 52. Kc3 g4

53. Kd2 Be6 54. Kc3 f5 55. Kd2 Bc4 56. Kc2 Kd5 57. Kc3 Bf1 58. Kb3 Be2 59. Kc3 Bd1 60. Kd2 Ba4 61. Kc3 h5

Leikþröng.

62. Kb2 Kc4 63. Ka3 Kc3

- Þessa stöðu væri hægt að vinna án biskupsins. Kogan gafst upp.

[e-mail]