Skákþáttur Morgunblaðsins: Baráttujaxlinn Viktor Kortsnoj áttræður

Þegar Viktor Kortsnoj varð áttræður þann 23. mars sl. héldu vinir hans og velunnarar skákhátíð og veislu en meðal gesta þar voru samferðamenn og gamlir keppinautar í skákinni sem fyrir sitt leyti hafa slíðrað sverðin þó baráttunni sé í raun aldrei lokið hjá Viktor Kortsnoj. Meðal gesta í Zürich í Sviss voru Garrí Kasparov og Mark Taimanov, sonurinn Igor auk eiginkonunnar Petru Leuwerijk.

Nú er óumdeilt að Viktor Kortsnoj skýtur öllum höfuðpersónum skáksögunnar ref fyrir rass þegar litið er til afreka á seinni árum ferilsins. Í þessu samhengi er afrek Vasilís Smyslovs og Emanuels Laskers stundum rifjuð upp en standast ekki samanburð við sigra Kortsnojs á svipuðu aldursskeiði.

Hér á landi skipar Kortsnoj sérstakan sess. Alltaf annað veifið skaut nafn hans upp kollinum, fyrst þegar hann varð efstur ásamt Friðrik Ólafssyni á Hastings-mótinu 1955-´56 en síðar fékk Friðrik ýmis vandræðamál hans í arf þegar hann tók við embætti forseta FIDE árið 1978. Þegar Kortsnoj „stökk yfir" einn júlídag í Hollandi sumarið 1976 var íslenskur blaðamaður, Gunnar Steinn Pálsson, fyrstur til að ná tali af honum. Svo settist Jóhann Hjartarson andspænis honum í fyrstu hrinu áskorendakeppninnar 1988 og runnu á menn ýmsar grímur þegar hinn áður sæmilega þokkaði Viktor Kortsnoj spúði tóbaksreyk framan í ungan andstæðing sinn.

Beinar útsendingar Stöðvar 2 milli heimsálfa í gegnum gervihnött brutu blað í skáksögunni en fréttamaðurinn Hallur Hallsson hjá samkeppnisaðilanum RÚV benti hins vegar á að jafnhliða hefði það skemmtilega gerst í fyrsta sinn í sögu sjónvarps, að bein útsending hafði tapað í samkeppni við einhverskonar „blöndun á staðnum" eða það sem kalla mátti litríkan spuna í sjónvarpsveri.

Jóhann var vel undir einvígið búinn, náði snemma tveggja vinninga forskoti, en með framkomu sinni við skákborðið komst Kortsnoj „inn í hausinn á andstæðingnum" eins og það er stundum orðað og jafnaði metin. Afskipti dómara, Friðriks Ólafssonar og jafnvel Canmpomanesar, forseta FIDE, urðu til þess að Jóhann náði vopnum sínum og vann að lokum 4 ½ : 3 ½.

Saint John, Kanada 1988:

1. einvígisskák:

Jóhann Hjartarson - Viktor Kortsnoj

Spænskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Rf6 5. O-O Rxe4 6. d4 b5 7. Bb3 d5 8. dxe5 Be6 9. c3 Be7 10. Rbd2 Rc5 11. Bc2 Bg4 12. He1 Dd7 13. Rf1 Hd8 14. Re3 Bh5 15. b4!

Leynivopn Jóhanns, riddarinn hrekst til e6 þar sem 15. ... Re4 strandar á 16. Rxd5! Áður höfðu margir leikið 15. Rf5 gegn Kortsnoj og ekkert komist áleiðis. 15. ... Re6 16. Rf5 d4 17. Be4!

Nú rann upp fyrir Kortsnoj að 17. ... dxc3 er svarað með 18. Dxd7+ Kxd7 20. Bxc6+ og vinnur mann.

17. ... Bg6 18. g4 h5 19. h3 Kf8 20. a4 hxg4 21. hxg4 De8 22. axb5 axb5 23. Ha6! Rb8

- Sjá stöðumynd -

24. Hxe6 fxe6 25. Rxe7 Bxe4 26. Hxe4 dxc3

26. ... Kxe7 eða 26. ... Dxe7 strandar á 27. Bg5 með vinningsstöðu.

27. Rg6+ Kg8 28. Hd4 Hxd4 29. Dxd4 Hh3 30. Rg5 Hh6 31. Rf4 Rc6 32. Dxc3 Dd8 33. Rf3!

Það kemur á daginn að eftir 33. ... Dd1+ 34. Kg2 Dh1+ 35. Kg3 verja riddararnir kóngsstöðuna fullkomlega.

33. ... Rxb4 34. Bd2 Da8 35. Kg2 Rc6 36. g5 b4 37. Dc5 Hh7 38. Rxe6 g6 39. Dd5 Kh8 40. Red4 Dc8 41. e6 Rxd4 42. Rxd4 c5 43. Bf4 Ha7 44. Rc6.

Og Kortsnoj gafst upp.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum, 17. apríl 2011.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "St 1"] [Site "St 1"] [Date "1988.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1-0"] [White "Johann Hjartarson"] [Black "Viktor Korchnoi"] [ECO "C83"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "85"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Nxe4 6. d4 b5 7. Bb3 d5 8. dxe5 Be6 9. c3 Be7 10. Nbd2 Nc5 11. Bc2 Bg4 12. Re1 Qd7 13. Nf1 Rd8 14. Ne3 Bh5 15. b4 Ne6 16. Nf5 d4 17. Be4 Bg6 18. g4 h5 19. h3 Kf8 20. a4 hxg4 21. hxg4 Qe8 22. axb5 axb5 23. Ra6 Nb8 24. Rxe6 fxe6 25. Nxe7 Bxe4 26. Rxe4 dxc3 27. Ng6+ Kg8 28. Rd4 Rxd4 29. Qxd4 Rh3 30. Ng5 Rh6 31. Nf4 Nc6 32. Qxc3 Qd8 33. Nf3 Nxb4 34. Bd2 Qa8 35. Kg2 Nc6 36. g5 b4 37. Qc5 Rh7 38. Nxe6 g6 39. Qd5 Kh8 40. Ned4 Qc8 41. e6 Nxd4 42. Nxd4 c5 43. Bf4 Ra7 44.Nc6 1-0