Skákþáttur Morgunblaðsins: Lombardy, aðstoðarmaður Fischers í einvígi aldarinnar, fallinn frá

"Þú hellir ekki steypu í helgan brunn." Í kvikmyndinni Pawn Sacrifice eru þessi orð lögð í munn kaþólska prestinum William Lombardy þegar einhver stingur upp á því að aðalsöguhetjan, Bobby Fischer, sé settur á lyf. Þarna er brugðið upp mynd af geðþekkum og skilningsríkum manni sem er vakinn og sofinn yfir velferð skjólstæðings síns. Og það verður ekki tekið frá „séra Lombardy“, eins og hann var gjarnan nefndur hér á landi, að hann reyndist Bobby Fischer vel við ýmis tækifæri og milli þeirra var einhvers konar bræðrasamband sem hélst allt frá þeirra fyrstu kynnum á heimili Jack Collins og í helstu skákklúbbunum á Manhattan snemma á sjötta áratug síðustu aldar.

Lombardy sem lést 13. október sl. var sex árum eldri, fæddur 4. desember árið 1937. Hann varð heimsmeistari unglinga í Toronto í Kanada með fullu húsi vinninga í árið 1957 en það afrek féll í skugga þeirra tíðinda er Bobby Fischer varð Bandaríkjameistari nokkrum mánuðum síðar aðeins 14 ára gamall. Upp frá því beindist athyglin að Fischer sem hafði til að bera eindreginn ásetning til að verða heimsmeistari. Lombardy vann ýmis góð afrek á næstu árum, stóð sig vel á ólympíumótum og tefldi á 1. borði fyrir Bandaríkin sem sigruðu á heimsmeistaramóti stúdenta árið 1960. Mótið fór fram í Leníngrad og í úrslitaviðureigninni við sveit Sovétríkjanna lagði Lombardy Spasskí að velli. Hann hafði unnið sér þátttökurétt á millisvæðamótinu í Stokkhólmi árið 1962 en gaf sætið frá sér og helgaði kaþólsku kirkjunni starfskrafta sína næstu árin; tók vígslu sem prestur árið 1967. Þegar hann kom hingað til lands sem aðstoðarmaður Fischers í heimsmeistaraeinvíginu 1972 skartaði hann yfirleitt prestkraganum, yfirgaf þó kirkjuna nokkrum árum síðar og sonur hans, Raymond Lombardy, taldi í viðtali á dögunum að helsta ástæða þess hefði verið óánægja Lombardys með auðsöfnun kirkjunnar. Lombardy kom hingað í fyrsta sinn á heimsmeistaramót stúdenta árið 1957 og næst 15 árum síðar; hlutverk hans hans sem aðstoðarmaður Fischers í „einvígi aldarinnar“ var ekki alltaf auðvelt en hann átti sinn þátt í því að áskorandinn yfirgaf ekki landið eins og útlit var fyrir þegar í miklu stappi stóð vegna aðbúnaðar á sviði Laugardalshallar.

Aftur var Lombardy mættur til leiks sem aðaldómari á svæðamóti á Hótel Esju árið 1975 og tefldi á Reykjavíkurmótinu árið 1978 og fjölmörgum mótum tímaritsins Skákar á landsbyggðinni um miðjan níunda áratuginn. Hann hafði uppi áform um að setjast hér að en ekkert varð úr. Sá var kannski helsti ljóður á ráði hans hversu ósveigjanlegur hann var þegar upp kom jafnvel lítilfjörlegur ágreiningur. Margir minnast hans með þakklæti, t.d. þegar hann starfaði fyrir „Collins-börnin“ sem áttu í afar vel heppnuðum samskiptum við Taflfélag Reykjavíkur fyrir u.þ.b. 40 árum. Lombardy ól allan sinn aldur í New York en kjör hans þar hin síðari ár voru bágborin og heilsufarið ekki gott. Stórblaðið „The New York Times“ birti grein í fyrra um aðstæður hans þegar nýr eigandi snarhækkaði leigu á húsnæði því sem hafði verið heimili hans í 40 ár. Lyktir urðu þær að Lombardy var borinn út en vinur hans frá Martinez, litlum bæ í grennd við San Francisco, skaut yfir hann skjólhúsi og þar bjó hann undir það síðasta.

Helgi Ólafsson [e-mail]

------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eftir Helga Ólafsson birtast u.þ.b. viku síðar á Skák.is.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 21. október 2017

Skákþættir Morgunblaðsins