Skákþáttur Morgunblaðsins: Kantpeðin ruddu brautina

Þegar Bent Larsen var upp á sitt besta voru vængtöfl aðalsmerki hans. Hann hóf oft taflið með því að leika 1. g3 eða 1. b3 og síðarnefndi leikurinn ber nafn hans - Larsens-byrjun. Vængtöflin hafa á sér rólegt yfirbragð en þegar Larsen sat að tafli tókst honum oft að magna upp spennu með því að senda kantpeðin af stað. Í bók með 50 völdum sigurskákum, sem kom út fyrir meira en 40 árum, skrifaði hann stoltur að í meira en helmingi skákanna hefðu a- og h-peðin verið í stóru hlutverki. Eitt sinn heyrði ég hann útskýra galdurinn við framrás h-peðsins: „Þegar riddarinn á f6 hverfur frá þá er kominn tími til að ýta h-peðinu úr vör," sagði hann og veifaði vísifingri. Hann virtist hafa óbilandi trú á þessu leikbragði. Auðvitað hafði hann ýmislegt til síns máls; meira að segja svo ábyrgur skákmaður sem Botvinnik vann fræga skák af Gligoric í vængtafli þar sem h-peðið ruddi brautina til sigurs.

Vangaveltur af þessu tagi sóttu á mig þegar ég skoðaði skák sem hinn nýbakaði Íslandsmeistari Guðmundur Kjartansson tefldi á sterku lokuðu móti í Ellivuori í Finnlandi sem lauk 29. júní sl. Guðmundur hlaut þar 3 ½ vinning úr níu skákum og varð í 7. sæti af 10 keppendum. Hann mætti öflugum finnskum meistara meistara í 1. umferð og vann glæsilegan sigur. Eins og hjá Larsen ruddi kantpeðið brautina. Áður en varði var Guðmundur búinn að þrefalda á h-línunni. Það hlaut eitthvað undan að láta:

Guðmundur Kjartansson - Mikhael Agopov

Enskur leikur

1. Rf3 c5 2. c4 Rc6 3. Rc3 g6 4. g3 Bg7 5. Bg2 e6 6. d3 Rge7

Í bókaflokki sínum um Enska leikinn kallar rúmenski stórmeistarinn Marin þetta „Fischer-afbrigðið" með skírskotun til sigra Fischers á Tigran Petrosjan og Vasilí Smyslov árið 1970.

7. h4!?

Guðmundur hefst þegar handa. Larsen var vanur að hrókera og leika biskupinum til f4 eða g5. Nú er öruggast að leika 7. ... h6 þó að hvítur eigi góð færi eftir 8. Bd2 og eftir t.d. 8. ... b6 9. h5 g5 má reyna 10. Rxg5!? hxg5 10. Bxg5 en þannig tefldi Radjabov gegn Ivantsjúk ekki alls fyrir löngu - og vann!

7. ... d5 8. Bd2 b6 9. h5 Bb7 10. Da4 d4?!

Hæpið. Eftir 10. ... Dd7 má svartur vel við una.

11. Re4 O-O 12. hxg6 hxg6 13. O-O-O!

Það gefur augaleið að sóknarmöguleikar hvíts á kóngsvængnum er miklir og hljóta að hrekja svartan í grimma vörn.

13. ... f5 14. Reg5 Dd6 15. Hh7 e5 16. Hdh1 Rd8 17. Dd1!

Drottningin er á leið á h-línuna.

17. ... Df6 18. Dg1 e4 19. Dh2!

Hótar 20. Hh8+ Bxh8 21. Dh7 mát.

19. ... Hf7

Reynir að blíðka goðin með því að láta skiptamun af hendi en 19. .... He8 leiðir til svipaðrar niðurstöðu.

20. Rxe4!

Þessi fórn snýst um að hrekja vald drottningarinnar á h8-reitnum.

20. ... fxe4 21. Bg5!

Hörfi drottningin kemur 22. Hh8+ og mátar.

21. ... exf3 22. Bxf6 Hxf6

Æskilegt væri að skjóta inn 22. ... fxg2 en þá kemur 23. Hh8+ og mátar.

23. Hxg7+! Kxg7 24. Dh8+ Kf7 25. Hh7+

Þungu fallstykkin sjá um sitt!

25. ... Ke6 26. Bh3+ Hf5 27. De8 Rdc6 28. Bxf5+ Kxf5

Tært og skemmtilegt væri: 28. ... gxf5 29. Hh6+ Ke5 30. exf3! Hxe8 31. f4 mát!

29. Dd7+ Kf6 30. Dd6+ Kf5 31. Hf7+

- og Agopov gafst upp. Hann er óverjandi mát, t.d. 31. Kg4 32. Df4+ Kh4 33. Hh7+ Kg2 34. Dxf3+ og 35. Hh1 mát.

Helgi Ólafsson [e-mail]

----------------------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Laugardagsmogganum, 5. júlí 2014

Skákþættir Morgunblaðsins

Veljið skák (2 alls): 1: Kjartansson, Gudmundur - Agopov, Mikael 2: Kjartansson, Gudmundur - Agopov, Mikael

[Event "Ellivuori International 2014"] [Site "?"] [Date "2014.06.23"] [Round "1.4"] [White "Kjartansson, Gudmundur"] [Black "Agopov, Mikael"] [Result "1-0"] [ECO "A37"] [PlyCount "61"] [EventDate "2014.??.??"] [TimeControl "6000+1810"] [WhiteClock "0:25:56"] [BlackClock "0:17:16"] 1. Nf3 c5 2. c4 Nc6 3. Nc3 g6 4. g3 Bg7 5. Bg2 e6 6. d3 Nge7 7. h4 d5 8. Bd2 b6 9. h5 Bb7 10. Qa4 d4 11. Ne4 O-O 12. hxg6 hxg6 13. O-O-O f5 14. Neg5 Qd6 15. Rh7 e5 16. Rdh1 Nd8 17. Qd1 Qf6 18. Qg1 e4 19. Qh2 Rf7 20. Nxe4 fxe4 21. Bg5 exf3 22. Bxf6 Rxf6 23. Rxg7+ Kxg7 24. Qh8+ Kf7 25. Rh7+ Ke6 26. Bh3+ Rf5 27. Qe8 Ndc6 28. Bxf5+ Kxf5 29. Qd7+ Kf6 30. Qd6+ Kf5 31. Rf7+ 1-0

[Event "Ellivuori International 2014"] [Site "?"] [Date "2014.06.23"] [Round "1.4"] [White "Kjartansson, Gudmundur"] [Black "Agopov, Mikael"] [Result "1-0"] [ECO "A37"] [PlyCount "61"] [EventDate "2014.??.??"] [TimeControl "6000+1810"] [WhiteClock "0:25:56"] [BlackClock "0:17:16"] 1. Nf3 c5 2. c4 Nc6 3. Nc3 g6 4. g3 Bg7 5. Bg2 e6 6. d3 Nge7 7. h4 d5 8. Bd2 b6 9. h5 Bb7 10. Qa4 d4 11. Ne4 O-O 12. hxg6 hxg6 13. O-O-O f5 14. Neg5 Qd6 15. Rh7 e5 16. Rdh1 Nd8 17. Qd1 Qf6 18. Qg1 e4 19. Qh2 Rf7 20. Nxe4 fxe4 21. Bg5 exf3 22. Bxf6 Rxf6 23. Rxg7+ Kxg7 24. Qh8+ Kf7 25. Rh7+ Ke6 26. Bh3+ Rf5 27. Qe8 Ndc6 28. Bxf5+ Kxf5 29. Qd7+ Kf6 30. Qd6+ Kf5 31. Rf7+ 1-0