Skákþáttur Morgunblaðsins: Skákdrottning vesturstrandarinnar

Foreldrar hennar voru að hennar sögn fjarlægir í fleiri en einum skilningi og létu barnfóstru um uppeldið og sú var - ef marka má ævisöguna Jump in the waves -ekki ólík foreldrunum, bæði köld og fráhrindandi. Hún lærði kornung að tefla á sjúkrabeði af hjúkrunarkonu. Kvaðst hafa fundið sjálfstæði sitt með hjálp skákarinnar. Jacqueline Piatigorsky Rothschild var borin til mikilla auðæfa þegar hún fyrst sá ljós heimsins í nóvember árið 1911 og var 100 ára gömul þegar hún lést í júlí 2012. Hún var nýlega tekin inn í „Frægðarhöll skákarinnar" í Saint Louis í Bandaríkjunum.

Hún hafði getið sér gott orð sem einn fremsti tennisleikari kvenna í Bandaríkjunum en þegar keppnisferli þar lauk tók skákin við. Hún gerðist þátttakandi í bréfskákmótum og var stundum í öngum sínum þegar flóknar stöður hrönnuðust upp hjá henni. Hún vann til bronsverðlauna þegar hún tefldi á 2. borði fyrir Bandaríkin á Ólympíumóti kvenna árið 1957 og varð ásamt eiginmanni sínum, sellóleikaranum Gregory Piatigorsky, öflugur stuðningsaðili skákarinnar og saman unnu þau að framsæknum hugmyndum í skólaskák. Auðlegð fylgir samfélagsleg ábyrgð, voru kjörorð hennar. Hún lét til sín taka á sviði lista og menningar og var sjálf frambærilegur höggmyndari. Á sjöunda áratugnum skipulögðu þau hjónin og kostuðu frábæra skákviðburði á vesturströnd Bandaríkjanna. Einvígi Bobby Fischer og Samuel Reshevsky leystist að vísu upp hálfklárað vegna deilna um dagskrá þess, en síðan tók Piatigorsky-mótið 1963 við en þar var Friðrik Ólafsson meðal þátttakenda og varð í 3.-4. sæti. Hið goðsagnakennda Piatigorsky-mót 1966 hófst í ágúst það ár. Boris Spasskí sigraði eftir magnaða baráttu um efsta sætið við Bobby Fischer. Jacqueline skrifaði um Fischer í mótsbókina og kvittaði í leiðinni fyrir þrefið varðandi slit einvígisins við Reshevsky: „Bobby Fischer er eldfjall sem skákin ein getur fengið til að bylta sér. Án skákarinnar slokknar á þessu eldfjalli fyrir fullt og fast. Það er eitthvað djúpt í sálu hans sem kvelur hann - en hvað það er gefur hann ekki upp."

Það var einmitt á fyrra Piatigorsky-mótinu sem Friðrik Ólafsson tefldi eina af bestu skákum sínum á ferlinum. Hann var langt fram eftir móti í góðum færum að vinna það en örlagaríkt tap úr vinningsstöðu fyrir Paul Keres á lokasprettinum kom í veg fyrir sigurinn:

Los Angeles 1963:

Friðrik Ólafsson - Samuel Reshevsky

Kóngsindversk vörn

1. d4 Rf6 2. c4 g6 3. g3 Bg7 4. Bg2 0-0 5. Rf3 d6 6. 0-0 Rbd7 7. Dc2 e5 8. Hd1 He8 9. e4 c6 10. Rc3 exd4 11. Rxd4 a5 12. h3 De7 13. Bf4 Hd8 14. Hd2 Rc5 15. Had1 Re8 16. Be3 Bd7 17. He2 Rc7 18. f4 Hac8 19. Bf2 Be8 20. Kh2 Df8 21. Dd2 R7a6 22. Rf3 f5 23. Bd4 fxe4 24. Bxg7 Dxg7 25. Rxe4 Rxe4 26. Hxe4 d5 27. Hd4 Rb4 28. Rg5 Bf7 29. Rxf7 Dxf7 30. a3 c5 31. Hxd5 Rxd5 32. Bxd5 Hxd5 33. cxd5 He8 34. d6 Dd7 35. g4 b6 36. Dd5 Kg7 37. Hd2 He6

38. Dxe6!

- og Reshevsky gafst upp. Eftir 38. ...Dxe6 39. d7 verður þetta peð að drottningu.

Helgi Ólafsson [e-mail]

----------------------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Laugardagsmogganum, 21. júní 2014

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "First Piatigorsky Cup"] [Site "Los Angeles, CA USA"] [Date "1963.07.18"] [EventDate "1963.07.02"] [Round "10"] [Result "1-0"] [White "Fridrik Olafsson"] [Black "Samuel Reshevsky"] [ECO "E60"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "75"] 1.c4 Nf6 2.d4 g6 3.g3 Bg7 4.Bg2 O-O 5.Nf3 d6 6.O-O N8d7 7.Qc2 e5 8.Rd1 Re8 9.e4 c6 10.Nc3 exd4 11.Nxd4 a5 12.h3 Qe7 13.Bf4 Rd8 14.Rd2 Nc5 15.Rad1 Ne8 16.Be3 Bd7 17.Re2 Nc7 18.f4 Rac8 19.Bf2 Be8 20.Kh2 Qf8 21.Qd2 N7a6 22.Nf3 f5 23.Bd4 fxe4 24.Bxg7 Qxg7 25.Nxe4 Nxe4 26.Rxe4 d5 27.Rd4 Nb4 28.Ng5 Bf7 29.Nxf7 Qxf7 30.a3 c5 31.Rxd5 Nxd5 32.Bxd5 Rxd5 33.cxd5 Re8 34.d6 Qd7 35.g4 b6 36.Qd5+ Kg7 37.Rd2 Re6 38.Qxe6 1-0