Skákþáttur Morgunblaðsins: Fyrsti heimsmeistari Íslendinga fimmtugur

Haustið 1977 sneri Jón Loftur Árnason frá Cagnes sur mer, Frakklandsmegin við Miðjarðarhafið, nýkrýndur heimsmeistari sveina 16 ára og yngri og engir smákarlar skáksögunnar sem hann atti kappi við: Garrí Kasparov og Nigel Short. Mér er til efs að nokkur íslenskur afreksmaður hafi hlotið þvílíka umfjöllun fjölmiðla og fylgdi í kjölfar þessa sigurs. Þetta ár varð hann einnig skákmeistari Íslands 16 ára, sá yngsti í skáksögunni. Í dag, 13. nóvember, fagnar Jón L. fimmtíu ára afmæli sínu.

 

Ég er ekki viss um að Jón hafi endilega látið sig dreyma um þann heimsmeistaratitil sem Kasparov féll í skaut átta árum síðar en afrek hans á skáksviðinu á löngum ferli eru ótal mörg: stórmeistari 1986, um tíma í hópi 50 stigahæstu skákmanna heims, Íslandsmeistari 1977, 1982 og 1989, sigurvegari á alþjóðlega Reykjavíkurmótinu 1988 og 1990, meðlimur í sigursælustu skáksveit Íslendinga fyrr og síðar o.s.frv.

Það er einhver sjaldséður rómantískur þokki yfir bestu skákum Jóns L. Í ótal mótum og flokkakeppnum lágu leiðir okkar saman. Ólympíuskákmótin hygg ég að hafi verið í sérstöku uppáhaldi hjá honum. Þar stóð hann alltaf fyrir sínu og yfirleitt miklu meira en það. Frægum ósigri fyrir Englendingum í Dubai ´86 svaraði hann með því að launa þeim lambið gráa - tvisvar! 3:1-sigurinn í Manila ´92 gegn nánast sama liði og í Dubai var alveg sérstaklega sætur. Í Novi Sad tveim árum fyrr lagði John Nunn að velli. Skákin lýsir manni sem nær að „endurnýja" sig fyrir mikilvæga viðureign. Spurningin var m.a. þessi: hvaða vopn á að velja þegar teflt er við skákmann sem kann allt og tapar í hæsta lagi 3-4 skákum á ári og hefur í ofanálag ritað þykka doðranta um allar þær byrjanir sem hann teflir? Fyrir skákina fékk Jón léða bók sem Nunn hafði skrifað um Marshall-árásina. Jón hafði ekki áhuga á að þræða krákustíga þess afbrigðis; miklu frekar vildi hann vita hvað Nunn hefði að segja um ýmsar minna kannaðar leiðir. Nunn hafði stundum komið með merkilegar uppástungur sem reyndust honum síðar erfiðar viðfangs. Í sigurskák Jóns er hvert einasta smáskref í byrjun tafls þrungið þekkingu og næmu sálfræðilegu innsæi:

Ol - Novi Sad 1990:

Jón L. Árnason - John Nunn

Spænskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Rf6 5. O-O Be7 6. He1 b5 7. Bb3 O-O 8. a4

Hindrar Marshall-árásina sem kemur upp eftir 8. c3 d5.

8. ... Bb7 9. d3 d6 10. Rc3 Ra5 11. Ba2 b4 12. Re2 c5

Einnig kom 12. ... b3 til greina sem Jón hefði sennilega svarað að hætti Tal með 13. cxb3 c5 14. b4! cxb4 15. Rg3.

13. c3 bxc3 14. bxc3 c4 15. Rg3 Rd7 16. Ba3! He8?

Eftir þennan sakleysislega leik á svartur í óyfirstíganlegum erfiðleikum. Hann varð að leika 16. ... g6.

17. Rf5! Dc7 18. Rd2! cxd3 19. Dh5! g6

( Sjá stöðumynd )

20. Bxf7+! Kxf7 21. Dxh7+ Kf6 22. He3!?

Kemur hróknum í sóknina. „Rybka" mælir með 22. Dg7+ Ke6 23. Dxg6+ Rf6 24. Rg7+ Kd7 25. Df5+ og 26. Rxe8. En leikur Jóns er erfiðari viðfangs.

22. ... Rf8 23. Dh8+ Kf7

Eina vörnin var 23. ... Ke6.

24. Hf3! gxf5 25. Dh5+ Rg6 26. Dxf5+

- og Nunn gafst upp. Framhaldið gæti orðið 26. ... Kg7 27. Df7+ Kh6 28. Hh3+ o.s.frv. Glæsilegur sigur

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 14. nóvember 2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Novi Sad (ol) 50/377"] [Site "Novi Sad (ol) 50/377"] [Date "1990.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1-0"] [White "Jon Loftur Arnason"] [Black "John Nunn"] [ECO "C84"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "51"] 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.O-O Be7 6.Re1 b5 7.Bb3 O-O 8.a4 Bb7 9.d3 d6 10.Nc3 Na5 11.Ba2 b4 12.Ne2 c5 13.c3 bxc3 14.bxc3 c4 15.Ng3 Nd7 16.Ba3 Re8 17.Nf5 Qc7 18.Nd2 cxd3 19.Qh5 g6 20.Bxf7+ Kxf7 21.Qxh7+ Kf6 22.Re3 Nf8 23.Qh8+ Kf7 24.Rf3 gxf5 25.Qh5+ Ng6 26.Qxf5+ 1-0

Athugasemdir

[Björn (IP-tala skráð) 22.11.2010 kl. 00:04]

Flottur pistill. Er einhversstaðar hægt að nálgast svona húfu eins og Veggurinn skartar á myndinni. Helvíti vígalegt pottlok!