Skákþáttur Morgunblaðsins: Danir hylla Bent Larsen 75 ára

Á Politiken-mótinu í Kaupmannahöfn sem nú stendur yfir hylla Danir sinn fremsta skákmann, Bent Larsen sem varð 75 ára hinn 5. mars sl. Meðal atriða á dagskrá tileinkaðri honum er einvígi sem Peter Heine Nielsen teflir við Peter Svidler. Þeir tefla nokkrar stuttar skákir sem hefjast með hinni svonefndu Larsen-byrjun, 1. b3.

Larsen sló í gegn á Ólympíumótinu í Moskvu 1956 en þar náði hann bestum árangri 1. borðs manna og var þegar í stað útnefndur stórmeistari. Hann var lengi að gera upp við sig hvort hann ætti að leggja skákina fyrir sig en þegar sú ákvörðun var tekin héldu honum engin bönd; hann varð efstur með öðrum á millisvæðamóti í Amsterdam 1964 og gaf þá skýringu á frammistöðu sinni að fyrir mótið hafi flestir keppendur legið yfir nýjustu bókum Boleslavskís en hann hafi gramsað í skákum gömlu meistaranna og dregið úr pússi sínu ýmsar fornar byrjanir eins og t.d. Vínartafl. Á þessum árum var Bent einn harðvítugasti mótarefurinn og fyrir það afrek að vinna fimm mót í röð árið 1967 hlaut hann fyrstur manna Skák-Óskarinn.

Í Belgrad árið 1970 tefldi hann á 1. borði fyrir heimsliðið gegn Sovétríkjunum fyrir ofan Bobby Fischer sem eftir mikið japl, jaml og fuður gaf heiðurssætið eftir. Kom það mjög á óvart. Þó Larsen tapaði í aðeins 17 leikjum annarri skák sinni gegn þáverandi heimsmeistara Boris Spasskí var hann fljótur að jafna metin og lagði síðan Stein að velli þegar Spasskí tók sér frí í lokaumferðinni. Sovétmenn unnu þó 20½ : 19½.

Í júlí 1971 háði Larsen hið fræga einvígi við Fischer í Denver og tapaði 0:6. Var aldrei eftir það litli glaði drengurinn, eins og einhver orðaði það. Hann var aldrei með aðstoðarmann en treysti á mátt sinn og megin og fyrir vikið var hann dálítið brokkgengur í einvígjum á þessum árum. Vann þó nokkra góða sigra, t.a.m. yfir Portich '68 og Tal '69. Þriðja sigurinn á millisvæðamóti vann hann í Biel 1976.

Eftir Bent Larsen liggur frábært verk á sviði skákbókmennta. Í ritinu „50 valdar skákir" dró hann athygli lesenda að dálæti sínu á framrás kantpeðanna. Hann var geysilega sterkur í endatöflum og baráttuvilji hans var nánast ódrepandi. Vissulega tapa ég oft, sagði hann einu sinni, en ekki jafn mörgum hálfum vinningum eins og keppinautarnir, bætti hann við. Leikbragð eitt í miðtafli má rekja til Larsens og kemur það fram í eftirfarandi skák (og fyrir fróðleiksfúsa - gegn Van Scheltinga '64) þegar honum tekst að opna línu fyrir drottningu. Það hefst með leiknum 20. g4! og inniheldur m.a. hinn eitursvala varnarleik, 28. Ka1! Lokin eru snilldarleg. Larsen vann þetta mót - Friðrik varð í 2. sæti.

Lugano 1970:

Bent Larsen - Lubomir Kavalek

Larsens-byrjun

1. b3 c5 2. Bb2 Rc6 3. c4 e5 4. g3 d6 5. Bg2 Rge7 6. e3 g6 7. Re2 Bg7 8. Rbc3 O-O 9. d3 Be6 10. Rd5 Dd7 11. h5 f5 12. Dd2 Hae8 13. h5 b5 14. hxg6 hxg6 15. Rec3 bxc4 16. dxc4 e4 17. O-O-O Re5 18. Rf4 Hd8 19. Kb1 Bf7 20. g4 Rxg4 21. f3 exf3 22. Bxf3 Re5 23. Dh2 Bxc4 24. bxc4 Rxf3 25. Dh7+ Kf7 26. Rcd5 Hg8 27. Rxe7 Hb8 28. Ka1 Dxe7 29. Dxg6+ Kf8 30. Re6+ Dxe6 31. Bxg7+ Ke7

32. Bf8+ Hgxf8 33. Hh7+

- og Kavalek gafst upp. Eftir 33. ... Hf7 kemur 34. Hxf7+ Dxf7 35. Dxd6+ o.s.frv.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í sunnudagsmogganum, 8. ágúst 2010.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Lugano"] [Site "Lugano"] [Date "1970.??.??"] [EventDate "?"] [Round "10"] [Result "1-0"] [White "Bent Larsen"] [Black "Lubomir Kavalek"] [ECO "A01"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "65"] 1. b3 c5 2. Bb2 Nc6 3. c4 e5 4. g3 d6 5. Bg2 Nge7 6. e3 g6 7. Ne2 Bg7 8. Nbc3 O-O 9. d3 Be6 10. Nd5 Qd7 11. h4 f5 12. Qd2 Rae8 13. h5 b5 14. hxg6 hxg6 15. Nec3 bxc4 16. dxc4 e4 17. O-O-O Ne5 18. Nf4 Rd8 19. Kb1 Bf7 20. g4 Nxg4 21. f3 exf3 22. Bxf3 Ne5 23. Qh2 Bxc4 24. bxc4 Nxf3 25. Qh7+ Kf7 26. Ncd5 Rg8 27. Nxe7 Rb8 28. Ka1 Qxe7 29. Qxg6+ Kf8 30. Ne6+ Qxe6 31. Bxg7+ Ke7 32. Bf8+ Rbxf8 33. Rh7+ 1-0