Skákþáttur Morgunblaðsins: Vinsælasti meistarinn

Þegar Mikhael Botvinnik tók til við að tefla aftur skák sem farið hafði í bið í afar erfiðri stöðu í einu af heimsmeistaraeinvígjunum sem hann háði á sjötta áratug síðustu aldar tóku glöggir menn eftir því að hinn úr hófi fram vanafasti heimsmeistari...

Þegar Mikhael Botvinnik tók til við að tefla aftur skák sem farið hafði í bið í afar erfiðri stöðu í einu af heimsmeistaraeinvígjunum sem hann háði á sjötta áratug síðustu aldar tóku glöggir menn eftir því að hinn úr hófi fram vanafasti heimsmeistari var ekki með kaffibrúsann með sér. Slíkt var algjör nýlunda. Fáir vissu að þetta var gildra. Með því að skilja kaffibrúsann eftir vildi Botvinnik gefa þau skilaboð til mótstöðumanns síns Vasilís Smyslovs að staðan væri svo gjörsamlega vonlaus að ekki tæki því að taka kaffibrúsann með. Botvinnik vonaðist til þess að Smyslov myndi fyllast falskri öryggiskennd en hann hafði eftir margra klukkutíma rannsóknir á biðstöðunni fengið hugmynd að hreint ævintýralegri björgunarleið.

1987: Skammt var liðið á 17. einvígisskák Karpovs og Kasparovs og sá fyrrnefndi var á leið út af sviðinu í Lope de Vega-leikhúsinu í Sevilla inn í hvíldarherbergi sitt. Kasparov flýtti sér að leika; hann grunaði Karpov, sem átti erfitt með að muna langar leikjaraðir, um að geyma minnismiða í axlapúðum jakkans sem hann íklæddist. En Karpov fór samt inn í hvíldarherbergið.

Tortryggni og leynimakk og ýmis óhrein meðul voru alla tíð fylgifiskar sovéska skákskólans. En þegar Mikhael Tal kom fram á sjónarsviðið varð einhvern veginn léttara yfir mönnum. Sennilega hefur enginn skákmaður notið viðlíkra vinsælda og Tal. Leikgleði hans og hugdirfska bylti skákheiminum á sínum tíma; Tal kvaðst aldrei hafa verið gefinn fyrir flókna útreikninga við skákborðið heldur fylgdi hann innsæi og tilfinningu fyrir gildi frumkvæðis. Tal kom hingað til lands við ýmis tækifæri og var ávallt aufúsugestur. Hann féll frá 55 ára gamall árið 1992.

Sterkasta mót ársins, sem hófst í Moskvu sl. fimmtudag, er helgað minningu töframannsins frá Riga eins og Tal var jafnan kallaður. Þar eru samankomnir tíu af tólf stigahæstu skákmönnum heims, heimsmeistarinn Anand er meðal þátttakenda en stigahæsti keppandinn er Magnús Carlsen sem á dögunum rauf 2.800 stiga múrinn.

Töfluröðin er þessi: 1. Magnús Carlsen. 2. Alexander Morosevich. 3. Boris Gelfand. 4. Levon Aronjan. 5. Vasilí Ivantsjúk. 6. Wisvanathan Anand. 7. Peter Svidler 8. Ruslan Ponomariov. 9. Peter Leko. 10. Vladimir Kramnik.

Í þessu þétt skipaða móti verður skemmtilegt að fylgjast með hinum unga Magnúsi Carlssyni sem nýtur liðsinnis Kasparovs. Í fyrstu umferð lauk öllum skákunum með jafntefli en sú bitastæðasta var viðureign Magnúsar við Kramnik sem átti vinningsmöguleika undir lokin eftir miklar sviptingar í byrjun og miðtafli:

Magnús Carlsen - Vladimir Kramnik

Nimzoindversk vörn

1. d4 Rf6 2. c4 e6 3. Rc3 Bb4 4. Dc2 0-0 5. a3 Bxc3 6. Dxc3 d5 7. cxd5 Re4 8. Dc2 exd5 9. Bf4 Rc6 10. e3 He8 11. Rf3 g5 12. Bg3 g4 13. Re5 Rxe5 14. Bxe5 c5 15. Bd3 Bf5 16. De2 f6 17. Bxe4 Bxe4 18. Bg3 Da5+ 19. Dd2 Dxd2+ 20. Kxd2 c4 21. f3 gxf3 22. gxf3 Bg6 23. h4 Bh5 24. Ke2 He6 25. Be1 Kf7 26. Kf2 Hae8 27. Bd2 Hb6 28. Bc3 Hb3 29. a4 b6 30. Hhe1 Bg6 31. e4 dxe4

(Sjá Stöðumynd)

32. d5 a6 33. fxe4 Bxe4 34. d6 f5 35. Hg1 Ke6 36. Hg7 Kxd6 37. Hxh7 Bd3 38. Kf3 He4 39. h5 Hh4 40. Hg1 Be4+ 41. Ke3 Hh3+ 42. Kf4 Hf3+ 43. Kg5 b5 44. axb5 axb5 45. Kf6 Hbxc3 46. bxc3 Hxc3 47. Hg8 Hh3 48. Hc8 c3 49. Hhc7 c2 50. Kg5 Hh2 51. Hc3 Ke6 52. He8+ Kf7 53. Hb8 Hg2+ 54. Kf4 Ke6 55. He8+ Kd7 56. Hb8 Ke6 57. He8+ Kf6 58. Hf8 Ke6

- Jafntefli.

Að loknu minningarmótinu fer fram heimsmeistarakeppni í hraðskák.

Helgi Ólafsson [e-mail]

• Skákþættir Morgunblaðsins