Skákþáttur Morgunblaðsins: Jóhann teflir á Ólympíumótinu í Bakú

 

Ólympíumótið í skák hefst 1. september í Bakú í Aserbaídsjan. Þetta er stærsta skákhátíð ársins 2016 og skipuleggjendur telja líklegt að met verði slegið og þátttökuþjóðirnar verða 180 en á Ólympíumótinu í Tromsö fyrir tveim árum voru þær 172 talsins.

Íslenska liðið sem teflir í opna flokknum er skipað Jóhanni Hjartarsyni, Hannesi Hlífari Stefánssyni, Hjörvari Steini Grétarssyni, Guðmundi Kjartanssyni og Braga Þorfinnssyni. Jóhann tefldi síðast á Ólympíumótinu í Tórinó á Ítalíu fyrir 10 árum.

Athygli vekur að einvaldurinn og liðsstjórinn, Ingvar Jóhannesson, valdi ekki Héðin Steingrímsson. Héðinn fékk 17½ vinning samanlagt úr 22 skákum á tveim síðustu Íslandsmótum og m.a. vegna þeirrar frammistöðu telja margir óverjandi að ganga fram hjá honum. Pálmi Pétursson sagði sig frá landsliðsnefnd þegar niðurstaðan lá fyrir. 

50 ár frá merku Ólympíumóti

Við vorum nokkrir sem tókum þátt í heimsmeistaramótunum í atskák og hraðskák í Berlín sl. haust. Við opnunarhöfnina var keppendum boðið að sjá ræmuna Pawn sacrifice sem fjallar um einvígi Fischers og Spasskís í Reykjavík 1972. Þar sem við höfðum flestir séð myndina áður yfirgáfum við kvikmyndasalinn en á hæð neðar hittum við heiðursgest þessarar samkomu, Borís Spasskí. Hann tók okkur fagnandi og lék á als oddi þrátt fyrir fötlun sína. Og þessi dægrin rifjast upp barátta Spasskís við Bobby Fischer á tveim mótum árið 1966, fyrst á Piatigorski-mótinu í Kaliforníu sem hófst í ágúst og síðar á Ólympíumótinu í Havana á Kúbu í nóvember. Ýmis atvik þar má líta sem einhverskonar forleik að dramatíkinni hér á landi sex árum síðar. Viðureign Sovétmanna og Bandaríkjanna bar upp á helgan hvíldardag þeirrar evangelísku kirkjudeildar sem Fischer tilheyrði á þeim tíma. Sovétmenn höfnuðu tillögu að viðureigninni yrði frestað og Bandaríkjamenn mættu ekki og úrslitin 4:0. En svo barst boð að ofan – frá Moskvu – þess efnis og þjóðirnar skyldu tefla á næsta frídegi mótsins. Heimsmeistarinn Tigran Petrosjan eftirlét Spasskí að tefla við Bobby Fischer á 1. borði. Skákinni lauk með jafntefli, Tal vann Robert Byrne og úrslitin urðu 2½ :1½. 

Petrosjan fékk svo gullið á 1. borði, hlaut 11½ vinning úr 13 skákum eða 88,46% á móti árangri Fischers sem tefldi nær allar skákir mögulegar og hlaut 15 v. af 17 eða 88,23%.

Viktor Kortnoj sem tefldi í Havana taldi að Spasskí hefði ekki dregið nægilegan lærdóm af skákinni við Fischer þó að hann hefði verið í mikilli taphættu í þessari stöðu:

Ólympíumótið í Havana 1966:

Fischer – Spasskí

Talið hefur verið að Fischer hafi getað unnið þessa stöðu með hinum einfalda leik 38. He3 en teygði sig eftir a-peðinu og lék 38. Dxa6. Spasskí svaraði fyrir sig með 38.... Hc8! og eftir 39. Hd6 Hxc3 40. Hxf6 kom 40.... Be6! Fischer varð að láta skiptamun og hélt jafntefli í 57 leikjum eftir að skákin hafði farið í bið. „Sílikonvinurinn“ Houdini lætur sér fátt um finnast og mælir með 38. Bxe5! Vinninginn má sækja í endatafli sem kemur upp eftir 38.... Hxe5 39. Dxb8 Hxb8 40. Hxd7 He7 41. Hxe7 Bxe7 42. Hc1 Hb7 43. Bd5 Ha7 44. Kf1! Einn vandi svarts er sá að hinum eðlilega leik 44.... a5 má svara með 45. a4! bxa4 46. b5! með góðum vinningsmöguleikum.

Helgi Ólafsson [e-mail]

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 6. ágúst 2016

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Havana"] [Site "Ol"] [Date "1966.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1/2-1/2"] [White "Robert James Fischer"] [Black "Boris Spassky"] [ECO "C93"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "113"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Nf6 5. O-O Be7 6. Re1 b5 7. Bb3 O-O 8. c3 d6 9. h3 h6 10. d4 Re8 11. Nbd2 Bf8 12. Nf1 Bd7 13. Ng3 Na5 14. Bc2 c5 15. b3 cxd4 16. cxd4 Nc6 17. Bb2 g6 18. Qd2 Bg7 19. Rad1 Qb6 20. Nf1 Rad8 21. Ne3 Qb8 22. Bb1 Qb7 23. Rc1 Kh7 24. a3 Bc8 25. Bc3 Bd7 26. Qb2 Qb8 27. b4 Kg8 28. Rcd1 Nh7 29. Ba2 Ng5 30. Nxg5 hxg5 31. dxe5 dxe5 32. Nd5 Ne7 33. Nxe7+ Rxe7 34. Qd2 Bf6 35. Qd6 Kg7 36. Qxa6 Rc8 37. Rd6 Rxc3 38. Rxf6 Be6 39. Rxe6 fxe6 40. Rd1 Qb7 41. Qxb7 Rxb7 42. Bxe6 Rxa3 43. Kh2 Ra4 44. Rb1 Rc7 45. f3 Ra6 46. Bb3 Ra3 47. Rb2 Ra1 48. Kg3 Kf6 49. Kg4 Rc3 50. Bd5 Raa3 51. h4 gxh4 52. Kxh4 Ra1 53. Rd2 Raa3 54. Kg4 Rd3 55. Rf2 Rac3 56. Ra2 Ra3 57. Rb2 1/2-1/2