Skákþáttur Morgunblaðsins: Endalok Evans-bragðs

Eitt þekktasta leikbragð skákarinnar er kennt við við William Davies Evans, kaptein í breska sjóhernum á því tímabili við upphaf 19. aldar þegar Napóleóns-stríðin voru ekki á enda kljáð. Í frístundum sat hann og tefldi á uppihaldskrá sinni í London, beitti bragði sínu við hvert tækifæri og vann margan frækilegan sigur. Til er í handriti skák sem hann tefldi og vann í 20 leikjum gegn landa sínum Alexander McDonnell. Sá varð síðar frægur fyrir maraþoneinvígi sem hann háði síðar í London við Frakkann La Bourdonnais. Evans-bragð sprettur upp úr Ítalska leiknum: 1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bc4 Bc5 og nú 4. b4!? Besta leið svarts hefur löngum verið talin sú að hirða b4-peðið og gefa það síðan aftur við hentugt tækifæri. Fischer og Kasparov tefldu stundum Evans-bragð, sá fyrrnefndi í léttari skákum, en frægt varð þegar Kasparov vann Anand í aðeins 25 leikjum á skákmóti í Ríga árið 1995. Það vill nú samt verða svo með unnendur gambíta að þeir eiga stundum erfitt með að fóta sig í flóknum stöðum, t.d. þegar þeir hafa leiðst út í að henda miklum liðsafla „fyrir borð“. Í dag vandast málið fræðilega með „skákreikna“ beintengda við gagnagrunna sem meta stöðurnar á örskotsstundu. En samt hafa gambítarnir, t.d. kóngsbragð, skólað til marga öfluga stórmeistara og nægir að nefna Boris Spasskí og Jón L. Árnason.

Á skákmóti sem lauk í Dortmund í Þýskalandi á dögunum vann Fabiano Caruana öruggan sigur eftir mikinn sprett þar sem hann vann fimm skákir í röð og varð að lokum 1½ vinningi á undan næsta manni, Filippseyingnum Wesley So. Í einni af sigurskákunum kom Evans-bragð við sögu. Sennilega hefur andstæðingur hans, Nisipeanu frá Georgíu, ætlað að koma Caruana á óvart en Ítalinn, sem brátt mun tefla fyrir Bandaríkjamenn, reyndist öllum hnútum kunnugur. Í skýringum sem hann gerði við skákina komst hann svo að orði að frá sínum sjónarhóli væri bragð Evans búið að vera. Einhvern veginn flögrar að manni að Caruana hafi kynnt sér skákir sem Hannes Hlífar Stefánsson tefldi fyrir allmörgum árum.

Dortmund 2015; 7. umferð:

Dieter Nisipeanu – Fabiano Caruana

Ítalskur leikur – Evans-bragð

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bc4 Bc5 4. b4 Bxb4 5. c3 Ba5 6. d4 d6 7. Db3 Dd7

Þessi og næsti leikur svarts halda stöðunni saman. lakara er 7. ... De7 vegna 8. d5 þó að svartur geti barist áfram með 8. ... Rd4!

8. dxe5 Bb6 9. a4 Ra5 10. Da2 Rxc4 11. Dxc4 Re7 12. Ba3

Þekktur staður fyrir biskupinn í Evans-bragði en skapar engin vandamál.

12. ... 0-0 13. 0-0 He8

Í skýringum sínum telur Caruna að enn betra hefði verið að leika 13. ... Rg6 og eftir 14. exd6 cxd6 15. Hd1 Dg4! hóti svartur m.a. 16. .... Rf4.

14. exd6 cxd6 15. Hd1 Dc6 16. Rbd2 Be6 17. Dxc6 Rxc6 18. Bxd6 Had8 19. Bb4 Hd3!

Svartur hefur gefið peð um stundarsakir en menn hans standa vel.

20. a5 Bc7 21. Rf1 Hxd1 22. Hxd1 Rxa5 23. Rd4 Rc4 24. Rxe6 Hxe6 25. Hd7 Hc6 26. Rg3 g6!

Svarta staðan er alltaf betri vegna þess hve illa biskupinn á b4 stendur. Áður en svartur ræðst til atlögu loftar hann út og hindrar för riddarans til f5 í leiðinni.

27. Re2 a5 28. Rd4?

Hann varð að leika 28. Be7.

28. ... axb4 29. Rxc6 b3 30. Hxc7 Rd6!

Magnaður lokahnykkur, b3-peðið rennur upp í borð þó að hvítur sé hrók yfir.

Helgi Ólafsson [e-mail]

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu 

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 8. ágúst 2015

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Dortmund"] [Site "Dortmund GER"] [Date "2015.07.05"] [EventDate "2015.06.26"] [Round "7"] [Result "0-1"] [White "Liviu Dieter Nisipeanu"] [Black "Fabiano Caruana"] [ECO "C52"] [WhiteElo "2654"] [BlackElo "2805"] [PlyCount "60"] 1. e4 e5 2. Nf3 Nc6 3. Bc4 Bc5 4. b4 Bxb4 5. c3 Ba5 6. d4 d6 7. Qb3 Qd7 8. dxe5 Bb6 9. a4 Na5 10. Qa2 Nxc4 11. Qxc4 Ne7 12. Ba3 O-O 13. O-O Re8 14. exd6 cxd6 15. Rd1 Qc6 16. Nbd2 Be6 17. Qxc6 Nxc6 18. Bxd6 Rad8 19. Bb4 Rd3 20. a5 Bc7 21. Nf1 Rxd1 22. Rxd1 Nxa5 23. Nd4 Nc4 24. Nxe6 Rxe6 25. Rd7 Rc6 26. Ng3 g6 27. Ne2 a5 28. Nd4 axb4 29. Nxc6 b3 30. Rxc7 Nd6 0-1