Fyrsta nafnkunna skákkona Íslands og þó víðar væri leitað: Ingunn Arnórsdóttir á Hólum 1102

Í síðustu viku áttu þeir félagar Einar S. Einarsson, forseti Skáksögufélagsins og Páll G. Jónsson, forstjóri, erindi við Illuga Gunnarsson, menntamálaráðherra út af málefnum sem þeir bera fyrir brjósti tengdum skáklistinni. Við það tækifæri færði Einar menntamálaráðuneytinu að gjöf teikningu af Ingunni Arnórsdóttur, fyrstu menntakonu og skákkonu Íslands í byrjun 12. aldar, eftir eiginkonu sína.

Portrett listakonan og skákekkjan Svala Sóleyg
hefur teiknað fjölmargar myndir af okkar fremstu skákmeisturum, erlendum meisturum og öðrum. Henni lætur líka einkar vel að gera tilgátuteikningar af þekktu sögupersónum og gefa þeim þannig ásjónu. Fræg er teikning hennar af Margréti hinni högu, prestfrú í Skálholti og fyrstu nafnkunnu listakonu Íslands, þeirri sem talin Guðmundur G. Þórarinsson telur hafa skorið út hina er hafa gert sögualdartaflmennina frægu frá Ljóðhúsum „The Lewis Chessmen.“

Tilefni þess að ímyndarteikning af Ingunni Arnórssdóttur var gerð var að eftir að forn taflmaður úr beini „Siglunes berserkurinn“ nánast tvífari Lewis berserksins/hróksins, fannst á Siglunesi sumarið 2011. Guðmundur vildi draga fram þá staðreynd teflt hefði verið að Hólum í Hjaltadal þar ekki langt þar frá á 12 öld og hafa mynd af Ingunni í riti sínu „The Enigma of the Lewis Chessmen – The Icelandic Theory“ sem út kom í þriðja sinn sl. vor í aukinni og endurbættri útgáfu á ensku í ritstjórn Einars.  

Ingunn Arnórsdóttir var fyrsta lærða konan hér á landi og kennari á fyrri hluta 12. aldar. Hún var þekkt handyrðakona og fyrsta nafnkunna skákkona Íslands - ef ekki í heimi.   Hún var skagfirsk, af ætt Ásbirninga, dóttir Arnórs Ásbjarnarsonar og systir Kolbeins Arnórssonar, föður þeirra Arnórs og Tuma Kolbeinssona. Ingunn var á Hólum hjá Jóni biskupi Ögmundssyni og er fyrsta íslenska konan sem sögur fara af sem var menntuð í latínu og öðrum fræðum til jafns við pilta og kenndi þeim líka.

Frá henni segir í sögu Jóns biskups, þegar taldir hafa verið upp nokkrir vel menntaðir skólapiltar, þar á meðal tveir sem síðar urðu biskupar. Þar er sérstaklega tekið fram að hún tefldi skák. Ásamt því að kenna prestsefnum latínu, stundaði Ingunn útsaum og er talið að hún hafi meðal annars saumað altarisklæði um heilaga Maríu og ævi St. Marteins. Bæði þessi klæði eru nú á erlendum söfnum. Ingunn Arnórsdóttir hefur einnig verið nefnd meðal heimildarmanna Odds Snorrasonar munks á Þingeyrum að Ólafs sögu Tryggvasonar Noregkonungs.

Ingunnarskóli í Grafarholti í Reykjavík er kenndur við Ingunni Arnórsdóttur.

Teikningar Svölu Sóleygar má sjá hér:

https://sites.google.com/site/svalasoleygjonsdottir/skakmenn-portrait

Frétt Menntamálaráðuneytisins má sjá hér: http://www.menntamalaraduneyti.is/frettir/forsidugreinar/nr/8161