Skákþáttur Morgunblaðsins: Besti skákmaður allra tíma

Afrek Magnúsar Carlsens í áskorendamótinu, nýslegið stigamet og aldeilis stórkostleg framganga á skáksviðinu undanfarin misseri kallar á samanburð við annan risa skáksögunnar, Garrí Kasparov, sem í dag, 13. apríl, fagnar 50 ára afmæli sínu. Kasparov komst hæst í 2.851 elo-stig en met Magnúsar stendur í 2.872 elo. Lengra nær samanburðurinn ekki í huga margra.

Þegar Kasparov hætti opinberlega að tefla eftir sigur á Linares-mótinu árið 2005 hafði hann verið stigahæsti maður heims í 20 ár, teflt átta heimsmeistaraeinvígi, átti að baki óslitna sigurgöngu á alþjóðlegum mótum og skildi eftir sig frábært verk á sviði skákbókmennta.

Afskipti af framkvæmdahlið skákarinnar eru hins vegar umdeild; á pólitíska sviðinu rússneska hefur fullvissa hans um eigið ágæti ekki náð yfir til háttvirtra kjósenda og tveir hjónaskilnaðir gætu bent til þess að hann sé ekki mjög auðveldur í sambúð; fyrsta eiginkonan var „sett út á stétt" í miðju heimsmeistaraeinvígi í London haustið 1993. Hvað varðar snilldarverk hans við skákborðið þá blikna bestu skákir Magnúsar Carlsens í samburði við snilldarverk Kasparovs. Núverandi heimsmeistari, Anand, var Kasparov aldrei mikil hindrun, staðan í viðureignum þeirra er 29:16.

Norðmaðurinn á þó vinninginn á einu sviði; líkt og Fischer teflir hann allar skákir í botn og hann er líka heiðarlegri við skákborðið. Á vettvangi einvígja er hann auðvitað óskrifað blað og hann verður ekki „gerður upp" með sama hætti og hinn fimmtugi Kasparov, sem greinarhöfundur telur þrátt fyrir allt mesta skákmann allra tíma. Ef bera á fram mögnuðustu skák Kasparovs stendur valið á milli skáka nr. 16 í HM-einvígjum nr. 2 og 3. árin 1985 og '86 og skákar sem hann tefldi undir lok aldarinnar. Kannski kvaddi „klassíska skákin" 20. öldina með þessari viðureign:

Wijk aan Zee 1999:

Garrí Kasparov - Veselin Topalov

Pirc-vörn

1. e4 d6 2. d4 Rf6 3. Rc3 g6 4. Be3 Bg7 5. Dd2 c6 6. f3 b5 7. Rge2 Rbd7 8. Bh6 Bxh6 9. Dxh6 Bb7 10. a3 e5 11. 0-0-0 De7 12. Kb1 a6 13. Rc1 0-0-0 14. Rb3 exd4 15. Hxd4 c5 16. Hd1 Rb6 17. g3 Kb8 18. Ra5 Ba8 19. Bh3 d5 20. Df4+ Ka7 21. Hhe1

Ólíkt því sem menn áttu að venjast hafði Kasparov í raun ekki margt fram að færa í byrjun þessarar skákar. Staðan má heita í jafnvægi.

21.... d4 22. Rd5 Rbxd5 23. exd5 Dd6 24. Hxd4!

Fyrsta sprengjan fellur. Topalov sá atburðarásina fyrir, gat valið 24.... Kb6! sem heldur öllu í horfinu og sennilega gott betur en vildi láta reyna á réttmæti fórnarinnar.

24....cxd4

25. He7+!

Byggir á hugmyndinni 25.... Dxe7 26. Db6+ Bb7 27. Rc6+ Ka8 28. Da7 mát.

25.... Kb6 26. Dxd4 Kxa5 27. b4+ Ka4 28. Dc3! Dxd5 29. Ha7! Bb7

Þvingað þar sem 29.... Hd6 er svarað með 30. Kb1 sem hótar 31. Db3+ og mátar.

30. Hxb7 Dc4 31. Dxf6 Kxa3 32. Dxa6 Kxb4 33. c3+! Kxc3 34. Da1+ Kd2 35. Db2+ Kd1 36. Bf1! Hd2

37. Hd7!!

„Hann er skrímsli með þúsund augu og þau sjá öll." - Tony Miles. Kasparov mun að eigin sögn hafa séð þessa stöðu og þennan leik fyrir er hann lék 24. Hxd4.

37.... Hxd7 38. Bxc4 bxc4 39. Dxh8 Hd3 40. Da8 c3 41. Da4 Ke1 42. f4 f5 43. Kc1 Hd2 44. Da7

- og svartur gafst upp.

Helgi Ólafsson [e-mail]

----------------------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum, 7. apríl 2013.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Hoogovens A Tournament"] [Site "Wijk aan Zee NED"] [Date "1999.01.20"] [EventDate "?"] [Round "4"] [Result "1-0"] [White "Garry Kasparov"] [Black "Veselin Topalov"] [ECO "B06"] [WhiteElo "2812"] [BlackElo "2700"] [PlyCount "87"] 1. e4 d6 2. d4 Nf6 3. Nc3 g6 4. Be3 Bg7 5. Qd2 c6 6. f3 b5 7. Nge2 Nbd7 8. Bh6 Bxh6 9. Qxh6 Bb7 10. a3 e5 11. O-O-O Qe7 12. Kb1 a6 13. Nc1 O-O-O 14. Nb3 exd4 15. Rxd4 c5 16. Rd1 Nb6 17. g3 Kb8 18. Na5 Ba8 19. Bh3 d5 20. Qf4+ Ka7 21. Rhe1 d4 22. Nd5 Nbxd5 23. exd5 Qd6 24. Rxd4 cxd4 25. Re7+ Kb6 26. Qxd4+ Kxa5 27. b4+ Ka4 28. Qc3 Qxd5 29. Ra7 Bb7 30. Rxb7 Qc4 31. Qxf6 Kxa3 32. Qxa6+ Kxb4 33. c3+ Kxc3 34. Qa1+ Kd2 35. Qb2+ Kd1 36. Bf1 Rd2 37. Rd7 Rxd7 38. Bxc4 bxc4 39. Qxh8 Rd3 40. Qa8 c3 41. Qa4+ Ke1 42. f4 f5 43. Kc1 Rd2 44. Qa7 1-0