Skákþáttur Morgunblaðsins: Þúsund martraðir Walters Browne

Greinarhöfundur hefur séð glefsur úr bók sem nýverið kom út þar sem hinn litríki bandaríski stórmeistari, fæddur í Ástralíu, Walter Browne, skrifar um skákferil sinn: The stress of chess ... and its infinite finesse. Bókin fjallar m.a. um það tímabil í skáksögunni þegar Bobby Fischer gnæfir yfir alla bandarísku meistarana og kemur sem heiðursgestur og nýbakaður heimsmeistari á stórmótið í San Antonio haustið 1972 og teflir nokkrar hraðskákir við Browne. Og fjallað er um viðureign sömu aðila tveim árum fyrr, skák sem tók fjóra daga að ljúka. Fischer vann mótið með yfirburðum en var með gjörtapað tafl á móti Browne:

Rovinj/Zagreb 1970

- Sjá stöðumynd 1 -

Browne - Fischer

Hér blasir við að „yfirvalda" h1-reitinn og leika 88. Hh7..." en ég vildi vinna þetta með stæl," skrifar Browne og lék 88. c7? sem Fischer svaraði með 88. .... Rd7! Nú kom 89. Kc6? Enn var vinningsvon með 89. Hh7. Fischer bjargaði sér með: 89. ... h1(D)! 90. Bxh1 Re5+ 91. Kb6 Bc5+! og eftir 92. Kxc5 Rxf7 fær hvítur fær ekki lengur unnið. „Jafntefli eftir 98 leiki" og „... þúsund martraðir þar á eftir."

Ef undan er skilið atvik sem átti sér stað meðan á skák hans við Jóhann Hjartarson stóð á Opna New York-mótinu 1984 voru samskipti Browne við íslenska skákmenn yfirleitt góð. Eftir keppni úrvalsliða Norðurlanda og Bandaríkjanna í Reykjavík veturinn 1986 varð hann við áskorun um að halda ræðu og þar sagði hann m.a. að í einni lítilli hraðskák færi fram meiri hugsun en í bandarísku ruðningsliði yfir heilt keppnistímabil.

Það var óvenjuleg reynsla að tefla við Walter Browne; þegar spennan magnaðist hristist hann og skalf eins og hrísla í vindi. Á hinu glæsilega Reykjavíkurskákmótinu 1978 var tekið upp nýtt tímafyrirkomulag, 1 ½ klst. á 30 leiki og 1 klst. á næstu 20 leiki. „Teflt er nú mest um tímahrak," orti Benoný. Browne vann mótið og varð á undan Bent Larsen, Friðriki, Hort, Miles og Polugajevskí og fleiri góðum mönnum. Í 1. umferð vann Browne sigur á Lev Polugajevskí eftir mikinn bægslagang í tímahraki. Heim kominn skrifaði Polu grein í „64" og kvartaði undan tímafyrirkomulaginu og tók nokkra staði úr skák sinni við Browne sem dæmi um óhentugleika þess. Spurning um aðlögunarhæfni töldu aðrir. Browne hafði ekkert fram að færa í byrjun þessar skákar:

Walter Browne - Lev Polugajevskí

Slavnesk vörn

1. d4 Rf6 2. c4 e6 3. Rf3 d5 4. Rc3 c6 5. e3 Rbd7 6. Bd3 dxc4 7. Bxc4 b5 8. Bb3

Sjaldséður leikur en stórhættulegur. Algengast er 8. Bd3.

8. ... b4 9. Re2 Bb7 10. O-O Bd6 11. Rf4 O-O 12. He1 c5 13. d5 exd5 14. Rxd5 Hc8 15. e4 c4 16. Rxf6 Dxf6 17. Bg5 Dg6 18. Bc2 Hfe8!

Með hugmyndinni 19. e5 Bxf3! 20. Bxg6 Bxd1 21. Bf5 Rxe51 22. Bxc8 Hxe1+ 23. Kg1 Bxf3+! og vinnur.

19. Bf4 Bxf4 20. Dxd7 Db6 21. Df5 Bh6 22. e5 g6 23. Dh3 Bg7 24. e6 Hxe6 25. Rg5 Hxe1 26. Hxe1

Magnað sprikl sem á ekki að leiða til neins. Svarta staðan er unnin, 26. .. Da5! sem hótar riddaranum og 27. ...b3 vinnur og einnig 26. ... h5!)

26. ... h6?

27. Rxf7!

Þessum leik fylgdi mikill hvinur og Polu kipptist upp af stólnum. Hann á best 27. ... Dc6! og á þá betri stöðu.

27. ... Kxf7 28. Dd7+ Kg8 29. He7! Dd4 30. De6+! Kh8 31. Dxg6 Be4 32. Hxe4

- og Polugajevskí gafst upp.

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum, 10. nóvember 2012.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Rovinj/Zagreb Rd: 15"] [Site "Rovinj/Zagreb Rd: 15"] [Date "1970.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1/2-1/2"] [White "Walter Shawn Browne"] [Black "Robert James Fischer"] [ECO "B04"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "196"] 1. e4 Nf6 2. e5 Nd5 3. d4 d6 4. Nf3 g6 5. Be2 Bg7 6. c4 Nb6 7. exd6 cxd6 8. Nc3 O-O 9. O-O Nc6 10. Be3 Bg4 11. b3 d5 12. c5 Nc8 13. h3 Bxf3 14. Bxf3 e6 15. Qd2 N8e7 16. Nb5 Nf5 17. Bg4 a6 18. Bxf5 axb5 19. Bc2 Ra3 20. b4 f5 21. Bb3 Qf6 22. Qd3 f4 23. Bc1 Ra6 24. Bb2 f3 25. g3 Qf5 26. Qxf5 gxf5 27. Rad1 Nxb4 28. Rfe1 f4 29. a3 Nc6 30. Rxe6 fxg3 31. Bxd5 gxf2+ 32. Kxf2 Kh8 33. Re3 b4 34. axb4 Nxb4 35. Bxf3 Ra2 36. Rb3 Nc6 37. Kg3 Rg8 38. Kf4 Rf8+ 39. Ke4 Rf7 40. Bg4 Re7+ 41. Kd3 Ra4 42. Ra1 Rxd4+ 43. Bxd4 Bxd4 44. Ra8+ Kg7 45. Rb5 Bf2 46. Bf5 Ne5+ 47. Kc3 Be1+ 48. Kd4 Nc6+ 49. Kc4 Bh4 50. Bc8 Nd8 51. Ra2 Rc7 52. Bg4 Be7 53. Kd5 Nc6 54. Rab2 Nd8 55. Rb1 Bf8 56. R1b2 Be7 57. Rg2 Kh8 58. Ra2 Kg7 59. Ra8 Bh4 60. Rb8 Rf7 61. Rb2 Kh6 62. Rb6+ Kg7 63. Rb3 h5 64. Bc8 Be7 65. Rb5 Rf3 66. Bxb7 Rxh3 67. c6 Rc3 68. Ra8 h4 69. Ra4 h3 70. Rc4 h2 71. Rb1 Rxc4 72. Kxc4 Bd6 73. Kd5 Bg3 74. Bc8 Kf7 75. Bh3 Ke7 76. Rc1 Kf6 77. Ra1 Ke7 78. Rf1 Nf7 79. Bg2 Ng5 80. Kc5 Ne6+ 81. Kb6 Bc7+ 82. Kb7 Bd6 83. Bd5 Nc5+ 84. Kb6 Na4+ 85. Ka5 Nc5 86. Kb5 Kd8 87. Rf7 Kc8 88. c7 Nd7 89. Kc6 h1=Q 90. Bxh1 Ne5+ 91. Kb6 Bc5+ 92. Kxc5 Nxf7 93. Kb6 Nd6 94. Bd5 Kd7 95. Bc6+ Kc8 96. Bd5 Kd7 97. Bb3 Nc8+ 98. Kb7 Ne7 1/2-1/2

[Event "Reykjavik (Iceland)"] [Site "Reykjavik (Iceland)"] [Date "1978.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1-0"] [White "Walter Shawn Browne"] [Black "Lev Polugaevsky"] [ECO "D47"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "63"] 1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3 d5 4.Nc3 c6 5.e3 Nbd7 6.Bd3 dxc4 7.Bxc4 b5 8.Bb3 b4 9.Ne2 Bb7 10.O-O Bd6 11.Nf4 O-O 12.Re1 c5 13.d5 exd5 14.Nxd5 Rc8 15.e4 c4 16.Nxf6+ Qxf6 17.Bg5 Qg6 18.Bc2 Rfe8 19.Bf4 Bxf4 20.Qxd7 Qb6 21.Qf5 Bh6 22.e5 g6 23.Qh3 Bg7 24.e6 Rxe6 25.Ng5 Rxe1+ 26.Rxe1 h6 27.Nxf7 Kxf7 28.Qd7+ Kg8 29.Re7 Qd4 30.Qe6+ Kh8 31.Qxg6 Be4 32.Rxe4 1-0