Skákþáttur Morgunblaðsins: 25 ár frá afreki Jóhanns í Szirak

Um þessar mundir eru 25 ár liðin frá sigri Jóhanns Hjartarsonar á millisvæðamótinu í Szirak í Ungverjalandi sem margir telja mesta mótasigur íslensks skákmanns.

Samanburður við afrek Friðriks Ólafssonar frá millisvæðamótinu í Portoroz 1958 er ekki einfaldur vegna þess að árið 1987 fóru fram þrjú millisvæðamót í stað eins. Taflmennska Friðriks var glæsileg og greinarhöfundur hefur lengi verið á þeirri skoðun að hann hafi teflt best allra keppendaog að einungis klaufaskapur gegn minni spámönnunum og tímaskortur í unnu hróksendatafli gegn sigurvegaranum Tal hafi komið í veg fyrir hærra sæti.

Jóhann varð efstur ásamt Valeri Salov en neðar á töflunum komu nafntogaðir meistarar á borð við Beljavskí, Portisch, Ljubojevic og Nunn. Hann tapaði einni skák í 17 umferðum og hlaut 12 ½ vinning. Engin ástæða til að hafa önnur orð um taflmennsku hans en þau sem Tal lét falla í samtali við undirritaðan, að hún hafi verið frábær. Það var eins og reynsla liðinna missera gagnaðist honum í hvívetna; t.d. vann hann auðveldan sigur gegn Englendingnum Flear og gat þar nýtt sér reynslu af móti í Moskvu nokkrum vikum fyrr, stutt skák gegn Karli Þorsteins í Skákkeppni stofnana veturinn 1987 virtist hafa veitt honum þann innblástur sem dugði þegar hann atti kappi við Larry Christiansen. Þá var sigur Jóhanns yfir Ljubojevic í 12. umferð afar mikilvægur. Júgóslavinn hafði verið með á millisvæðamótum allar götur síðan í Petropolis árið 1973. Aftur biðu hans vonbrigði í Szirak:

Lubomir Ljubojevic - Jóhann Hjartarson

Spænskur leikur

1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4 Rf6 5. O-O Be7 6. He1 b5 7. Bb3 d6 8. c3 O-O 9. a4

Óvenjulegur leikur á þessum tíma en Ljubojevic fór yfirleitt sínar eigin leiðir í byrjunum. Leikurinn hafði dugað honum til sigurs gegn Karpov á Ólympíumótinu í Dubai 1986.

9. ... Bd7

Karpov lék 9. ... Bg4 í fyrrnefndri skák en Jóhann velur sömu leið og Beljavskí hafði gert gegn Ljubojevic fyrr í mótinu.

10. d4 h6 11. Rbd2 He8 12. d5

Eðlilegara er 12. Rf1 o.s.frv.

12. ... Ra5 13. Bc2 c6! 14. b4 Rc4 15. Rxc4 bxc4 16. dxc6 Bxc6 17. De2 Hc8 18. Bd2 Bf8 19. Had1 Bb7 20. Rh4 g6 21. a5 Bg7 22. Rf3 Dc7 23. Be3 d5!

Með þessum leik hrifsar svartur til sín frumkvæðið enda hefur taflmennska hvíts, t.a.m. Rh4 og aftur - Rf3 verið ómarkviss.

24. Bb6 Dc6 25. Rd2 d4! 26. cxd4 exd4 27. Bxd4 c3 28. Rf1 Rxe4 29. Df3

Betra var 29. Bxg7 en Ljubojevic gast ekki að 29. ... Rg3! sem þó er hægt að svara með 30 Df3.

29. ... Rd2!

Kraftmikill leikur sem gerir stöðu svarts afar erfiða.

30. Hxe8 Hxe8 31. Dxc6 Bxc6 32. Bxg7 Kxg7 33. Re3 Hb8!

Eftir þennan leik verður stöðu hvíts ekki bjargað.

34. Hc1 Hxb4 35. Rd1 Hg4 36. g3 Rf3 37. Kf1 Bb5 38. Kg2 Re1 39. Kg1 Rxc2 40. Hxc2 Ba4 41. Hc1 Bxd1 42. Hxd1 c2 43. Hc1 Hc4 44. Kf1 Kf6

Að lokum er það betri kóngsstaða sem gerir útslagið.

45. Ke2 Ke5 46. Kd2 Kd4 47. h4 h5 48. f3 f6 49. Hxc2 Hxc2 50. Kxc2 Kc4 51. g4 f5 52. gxh5 gxh5 53. Kd2 f4 54. Kc2 Kb4 55. Kd3 Kxa5 56. Ke4 Kb4 57. Kxf4

- og Ljubojevic gafst upp um leið. Framhaldið gæti orðið 57. ... a5 58. Ke3 Kc3! 59. f4 a4 60. f5 a3 61. f6 a2 62. f7 a1(D) 63. f8(D) De1+ ásamt Df1+ og hvíta drottningin fellur.

 

Helgi Ólafsson [e-mail]

-------------------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum, 12. ágúst 2012.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Szirak"] [Site "12"] [Date "1987.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "0-1"] [White "Ljubomir Ljubojevic"] [Black "Johann Hjartarson"] [ECO "C90"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "113"] 1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Bb5 a6 4.Ba4 Nf6 5.O-O Be7 6.Re1 b5 7.Bb3 d6 8.c3 O-O 9.a4 Bd7 10.d4 h6 11.Nbd2 Re8 12.d5 Na5 13.Bc2 c6 14.b4 Nc4 15.Nxc4 bxc4 16.dxc6 Bxc6 17.Qe2 Rc8 18.Bd2 Bf8 19.Rad1 Bb7 20.Nh4 g6 21.a5 Bg7 22.Nf3 Qc7 23.Be3 d5 24.Bb6 Qc6 25.Nd2 d4 26.cxd4 exd4 27.Bxd4 c3 28.Nf1 Nxe4 29.Qf3 Nd2 30.Rxe8+ Rxe8 31.Qxc6 Bxc6 32.Bxg7 Kxg7 33.Ne3 Rb8 34.Rc1 Rxb4 35.Nd1 Rg4 36.g3 Nf3+ 37.Kf1 Bb5+ 38.Kg2 Ne1+ 39.Kg1 Nxc2 40.Rxc2 Ba4 41.Rc1 Bxd1 42.Rxd1 c2 43.Rc1 Rc4 44.Kf1 Kf6 45.Ke2 Ke5 46.Kd2 Kd4 47.h4 h5 48.f3 f6 49.Rxc2 Rxc2+ 50.Kxc2 Kc4 51.g4 f5 52.gxh5 gxh5 53.Kd2 f4 54.Kc2 Kb4 55.Kd3 Kxa5 56.Ke4 Kb4 57.Kxf4 0-1