Skákþáttur Morgunblaðsins: Leynieinvígi Bobbys Fischers

Þegar Bobby Fischer sneri til Júgóslavíu sumarið 1992 og undirbjó sig fyrir „endurkomu-einvígið" við Boris Spasskí í Sveti Stefan og Belgrad kallaði hann sér til aðstoðar nokkra gamla vini, m.a. Eugenio Torre og frægasta skákmann Júgóslava, Svetozar Gligoric. Það var á fárra vitorði að til að undirbúa sig fyrir baráttuna við Spasskí tefldi Fischer æfingaeinvígi við Gligoric.

Fischer var kominn til Sveti Stefan á undan Spasski og bað Gligoric um að tefla við sig nokkrar skákir. Á þessum sumardvalarstað ríka og fræga fólksins bjó hann í húsi sem kvikmyndagyðjan Sofia Loren hafði haft til afnota. Þeir notuðu Fischer-klukkuna sem var þá dularfullur gripur og tímamörkin voru 91 mínúta á alla skákina og ein mínúta bættist við eftir hvern leik.

Ekki voru skákirnar skrifaðar niður á venjuleg skorblöð og þegar tefldar höfðu verið tíu skákir afthenti Gligoric óumbeðinn Fischer blöðin.

Höfundar nýútkominnar bókar, Bobby Fischer óritskoðaður, komust yfir þessi blöð og fimm skákir einvígisins, þrjár vinningsskákir Fischers og tvö jafntefli hafa birst opinberlega. Skákirnar leiða í ljós að Fischer var vel undirbúinn fyrir byrjanir sem komu upp í einvíginu við Spasskí. Þær bera vitni um að þættir, sem áður voru ríkjandi í fari hans svo sem skörp sýn á gagnatlögu í flókinni stöðu, voru þarna ennþá en það kemur á óvart að hann valdi svipaða leið í Kóngsindverskri vörn og Kasparov hafði áður gert.

Gligoric sem var 20 árum eldri tefldi fyrst við hinn 15 ára gamla Fischer á millisvæðamótinu í Portoroz árið 1958. Fyrst í stað gekk Fischer hörmulega gegn Gligoric en frá og með Ólympíumótinu í Havana 1966 hætti Júgóslavinn alveg að marka og tapaði fimm síðustu opinberu kappskákunum.

Sveti Stefan, Júgóslavíu 1992:

Svetozar Gligoric - Bobby Fischer

Kóngsindversk vörn

1. d4 Rf6 2. c4 g6 3. Rc3 Bg7 4. e4 d6 5. Rf3 O-O 6. Be2 e5 7. O-O Rc6 8. d5 Re7 9. Rd2

Þetta er stundum kallað klassíska afbrigði Kóngsindversku varnarinnar og Fischer fékk þennan leik á móti sér í 4. skák hins fræga einvígis við Bent Larsen í Denver 1971 og lék þá 9. ... c5.

9. ... a5 10. a3 Bd7 11. b3 c5 12. Hb1 b6 13. b4 axb4 14. axb4 Bh6 15. bxc5 bxc5 16. Rb3 Bxc1 17. Dxc1 Rc8 18. Ha1 Hb8 19. Ha3 Hb4

Fischer hefur teflt byrjunina á rökréttan hátt en staðan má heita í jafnvægi.

20. De3 Rb6 21. Rd2 Rg4 22. Bxg4 Bxg4 23. f4 exf4 24. Dxf4 Hb2 25. Ha7 Bd7 26. Rf3 f6

„Houdini" mælir með 26. ... Rxc4 t.d. 27. e5 Rxe5 28. Rxe5 dxe5 29. dxe5 He8 30. Df4 Bf5! os.frv. Leikur Fischers er „mannlegri".

27. Dxd6?

Ónákvæmni. Hvítur gat leikið 27. Rd1 en staðan má heita í jafnvægi eftir 27. ... Hc2 28. Dxd6 Hxg2+! 29. Kh1 He2 o.s.frv.

27. ... Hxg2+!

Krókur á móti bragði. Ef 28. Kxg2 kemur 28. ... Bh3+! og drottning á d6 fellur. Héðan í frá er taflmennska Fischers óaðfinnanleg.

28. Kh1 Hc2 29. Rd1 Bh3 30. Dxd8 Hxd8 31. Re3 Bxf1 32. Rxc2 Rxc4 33. Ra3 Rd6 34. e5 Be2 35. Rg1 Bd3 36. Rh3 fxe5 37. Rg5 h6 38. Re6 Hc8 39. Hg7 Kh8 40. Hd7 Rf5 41. d6 Rxa3 42. Rd8 Be4+ 43. Kg1 Bd5!

Gamalkunnugt þema úr skákum Fischers, biskupinn valdar „hring" riddarans og lengra kemst hvítur ekki. Gligoric gafst upp.

Helgi Ólafsson [e-mail]

-------------------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is viku síðar en í sjálfu Morgunblaðinu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum, 1. apríl 2012.

Skákþættir Morgunblaðsins

[Event "Training Game"] [Site "Yugoslavia"] [Date "1992.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "0-1"] [White "Svetozar Gligoric"] [Black "Robert James Fischer"] [ECO "E97"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "86"] 1.d4 Nf6 2.c4 g6 3.Nc3 Bg7 4.e4 d6 5.Nf3 O-O 6.Be2 e5 7.O-O Nc6 8.d5 Ne7 9.Nd2 a5 10.a3 Bd7 11.b3 c5 12.Rb1 b6 13.b4 axb4 14.axb4 Bh6 15.bxc5 bxc5 16.Nb3 Bxc1 17.Qxc1 Nc8 18.Ra1 Rb8 19.Ra3 Rb4 20.Qe3 Nb6 21.Nd2 Ng4 22.Bxg4 Bxg4 23.f4 exf4 24.Qxf4 Rb2 25.Ra7 Bd7 26.Nf3 f6 27.Qxd6 Rxg2+ 28.Kh1 Rc2 29.Nd1 Bh3 30.Qxd8 Rxd8 31.Ne3 Bxf1 32.Nxc2 Nxc4 33.Na3 Nd6 34.e5 Be2 35.Ng1 Bd3 36.Nh3 fxe5 37.Ng5 h6 38.Ne6 Rc8 39.Rg7+ Kh8 40.Rd7 Nf5 41.d6 c4 42.Nd8 Be4+ 43.Kg1 Bd5 0-1