Skákþáttur Morgunblaðsins: 65-reiturinn

Bandaríski stórmeistarinn Robert Byrne notaði þennan titil fyrir greinar sem hann skrifaði í tímaritið Chess life. Það mátti skilja hann þannig að hér hefði verið átt við reit eða leik sem fellur utan sjónsviðs áhorfandans. Þegar leikurinn birtist á sýningarborðinu kom hann kannski öllum viðstöddum á óvart og sumir bölvuðu í hljóði yfir því að hafa ekki látið sér detta þetta í hug.

„Á hvað bát eru þið?" Við Hannes Hlífar vorum á fjöltefla- og fyrirlestraleiðangri um landið og gátum ekki svarað þessari eilífðarspurningu sjómannsins í Neskaupstað en kváðumst hafa valið landleiðina að þessu sinni þó það lægi kannski ekki í augum uppi.

Skákirnar sem Byrne tók fyrir innhéldu yfirleitt a.m.k. einn vel falinn leik; þegar venjuleg leiðsögn dugar ekki, þekkt mynstur, kennileiti eða almenn speki talar ekki lengur til manns, þá er tími til kominn að gefa hugmyndafluginu lausan tauminn. Ég var að fylgjast með hinum 17 ára gamla Garrí Kasparov á heimsmeistaramóti unglinga í Dortmund í V-Þýskalandi sumarið 1980 og þessi staða var uppi:

Kasparov - Akesson

Leikurinn 27. e5 lá í augum uppi, áhrif biskupanna aukast þá til muna. Kasparov sat hinsvegar sem fastast og var dálítið órólegur í sætinu eins og hann væri að reyna að rekja slóðina til enda. Eftir hálftíma umhugsun skellti hann biskupnum á „65-reitinn":

27. Bxf6! Hxf6 28. e5

Síðar var upplýst að Kasparov hefði notast við „öryggisnet" við útreikninga sína. Hann komst að þeirri niðurstöðu að með bestu taflmennsku væri niðurstaðan jafntefli en fórnin væri samt áhættunnar virði. Akesson var sleginn út af laginu og fann ekki bestu vörnina.

28. ... Hh6?

Betra var 28. ... Hf7 29. f6 Hcf8! og svartur á að gera varist.

29. ...Dd8 30. e7 Hxe7 31. fxe7 dxe7 32. Hbc1Dd8 33. Df5! Db8

Kasparov hugðist svara 33. ... Kh8 með 34. Hc7! t.d. Dxc7 35. Df8+ og mátar.

34. Df7+ Kh8 35. Hc7

- og svartur gafst upp.

Einhver magnaðasta „afleppunarflétta" sem um getur kom fyrir í eftirfarandi skák.

Það má lengi velta fyrir sér hvað leiðsögn „Dzindzi" - betur þekktur á ICC undir nafninu Roman - hafði í þessum tafllokum; riddarinn á a7 er ekki með, staða manna hvíts verður ekki með góðu móti bætt, strategískt er svarta staðan mun betri.

Tiblisi 1973:

Dzindzihasvili - Tseshkovskí

31. Hxg7! Rxg7

Hér var best að stinga hausnum i gin ljónsins og leika 31. .. Kxg7 t.d. 32. Rd7+ Rd4 33. Bxd4 cxd4 34. De5+ með jafntefli.

32. Kg1! Hd4

Ekki 32. ... Rxe6 33. Rf7+ og 34. Rh6 mát.

33. Bxd4 cxd4 34. Dh6! Kg8

Eftir 34. ... Hc8 35. f5! er hvíta sóknin stórhættuleg.

35. Hh3 Rf5 36. De6+ Kg7 37. Rd7!

Magnaður leikur. Svartur er varnarlaus.

37. ... Dc8 38. Rxf8 Dc1+ 39. Kf2 Dd2+ 40. Kg1 Dd1 41. Kf2!

- Besti reiturinn. Skákin fór í bið og svartur gafst upp því eftir 41. ... Dd2+ 42. Kf3 Dxd3+ 43. Kg4! Re3+ 44. Kg5 er eftirleikurinn auðveldur.

Helgi Ólafsson | [e-mail]

-------------------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eru birtir á Skák.is u.þ.b. viku síðar en í blaðinu sjálfu.  

Grein þessi birtist í Sunnudagsmogganum 14. ágúst 2011.

Skákþættir Morgunblaðsins

Veljið skák (2 alls): 1: Garry Kasparov - Ralf Akesson 2: Roman Dzindzichashvili - Vitaly Tseshkovsky

[Event "Dortmund Wch-jr"] [Site "Dortmund Wch-jr"] [Date "1980.??.??"] [EventDate "?"] [Round "?"] [Result "1-0"] [White "Garry Kasparov"] [Black "Ralf Akesson"] [ECO "E12"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "71"] 1.d4 Nf6 2.c4 e6 3.Nf3 b6 4.a3 Bb7 5.Nc3 d5 6.cxd5 Nxd5 7.e3 Be7 8.Bb5+ c6 9.Bd3 O-O 10.e4 Nxc3 11.bxc3 c5 12.O-O cxd4 13.cxd4 Nd7 14.Qe2 Rc8 15.Bb2 Qc7 16.Qe3 Nf6 17.Ne5 b5 18.f4 Qb6 19.Kh1 b4 20.axb4 Bxb4 21.Rab1 a5 22.Qe2 Qa7 23.f5 Qa8 24.d5 exd5 25.Ng4 Nxg4 26.Qxg4 f6 27.Bxf6 Rxf6 28.e5 Rh6 29.f6 Rc7 30.e6 Qd8 31.e7 Rxe7 32.fxe7 Qxe7 33.Rbc1 Qd8 34.Qf5 Qb8 35.Qf7+ Kh8 36.Rc7 1-0

[Event "Ch URS (1 liga)"] [Site "Tbilisi (Georgia)"] [Date "1973.??.??"] [EventDate "?"] [Round "16"] [Result "1-0"] [White "Roman Dzindzichashvili"] [Black "Vitaly Tseshkovsky"] [ECO "A14"] [WhiteElo "?"] [BlackElo "?"] [PlyCount "81"] 1.Nf3 Nf6 2.g3 d5 3.c4 e6 4.Bg2 Be7 5.O-O O-O 6.b3 c5 7.Bb2 Nc6 8.e3 b6 9.Nc3 dxc4 10.bxc4 Bb7 11.d3 Rc8 12.Qe2 Qc7 13.Rad1 a6 14.Ne1 Na7 15.f4 b5 16.g4 Rb8 17.g5 Ne8 18.cxb5 axb5 19.Ne4 Rd8 20.Nf3 Bd5 21.Ne5 f6 22.gxf6 Nxf6 23.Ng5 Qb6 24.Kh1 Bxg2+ 25.Qxg2 Nd5 26.Rf3 Bxg5 27.Qxg5 Qb7 28.Rg1 Nxe3 29.Qh6 Nf5 30.Qxe6+ Kh8 31.Rxg7 Nxg7 32.Kg1 Rd4 33.Bxd4 cxd4 34.Qh6 Kg8 35.Rh3 Nf5 36.Qe6+ Kg7 37.Nd7 Qc8 38.Nxf8 Qc1+ 39.Kg2 Qd2+ 40.Kg1 Qd1+ 41.Kf2 1-0