Skákbók fyrir augað

Bókadómur eftir Pétur Blöndal um bókina Teflt fyrir augað  sem birtist í Morgunblaðinu 18. apríl sl.

 BÆKUR - ***½Skákbók

Skákbók fyrir augað

Teflt fyrir augað

12 bestu skákir Sverris Norðfjörð. Óttar M. Norðfjörð ritstýrði. Sögur gefur út, 120 bls. kilja.

Það var hógvær 16 ára unglingur sem settist að tafli gegn Mikhail Tal í Austurbæjarskólanum 27. júlí árið 1957. Sverrir Norðfjörð skrifaði á skákskýrsluna að Tal væri stórmeistari, en hann sjálfur „lítill meistari". Þrjátíu skákir voru tefldar í fjölteflinu þennan dag og fór Tal með sigur af hólmi í 28 þeirra, en tveim lauk með jafntefli.

Önnur þeirra var viðureign stóra og litla, Tals og Sverris.

Frá þessu segir í snotru og skemmtilegu kveri, Teflt fyrir augað, 12 bestu skákum Sverris Norðfjörð, sem er nýkomin út hjá forlaginu Sögum.

Skipta má skákbókum í tvo flokka, annars vegar fræðilegar bækur fyrir keppnisskákmenn og hins vegar almennar bækur fyrir áhugafólk um skák. Teflt fyrir augað fellur í síðari flokkinn, stórfróðleg og lipurlega skrifuð bók um mann sem ekki var stórmeistari, en gat sér orð fyrir litríkan og sókndjarfan skákstíl. Það má segja að þetta sé uppreisn skákáhugamannsins - þarna fáum við minni spámennirnir smáhillupláss á meðal meistaranna.

Sverrir stendur alveg undir því.

Rithöfundurinn Óttar M. Norðfjörð ritstýrir bókinni, en Sverrir var faðir hans. Bókin er þó ekki alfarið hugmynd Óttars, því Sverrir hafði lengi ætlað að hrinda því í verk að gefa út bók með sínum bestu skákum.

Og þær máttu bara vera tólf.

Raunar var hann búinn að skrifa lista með ellefu skákum (listinn með rithendi Sverris er birtur í bókinni), en það vantaði tólftu skákina. Óttar fór því í gegnum allar skákir föður síns og valdi þá skák, sem honum fannst helst eiga erindi á listann.

En víkjum aftur að Mikhail Tal, sem er goðsögn í skákheiminum. Töframaðurinn frá Ríga, eins og hann var kallaður, var kominn á sigurbraut árið 1957 og varð heimsmeistari þremur árum síðar. Í bók um einvígið við Botvinnik, sem Tal skrifaði sjálfur og kom út hér á landi árið 1975, segir þýðandinn, Bragi Halldórsson, um þennan sókndjarfa skákmann:

„Skákstíll Tals er eiginlega tímaskekkja í skáksögunni. Leiftrandi sóknir Tals, sem hrifu flesta áhorfendur á hans band, voru oft og tíðum meira í anda rómantíska skeiðsins á nítjándu öld og minntu á löngu horfna snillinga eins og Morphy og Andersen. Oft var eins og frumkvöðlar varnartaflmennskunnar, Steinitz og Lasker, hefðu aldrei komið við sögu í skáklistinni þegar Tal stýrði liði sínu til vinnings með því að fórna hverjum manninum á fætur öðrum. Skákmeistarar nútímans stóðu uppi ráðþrota gegn þessum ósköpum."

Engu að síður náði unglingurinn Sverrir betri stöðu gegn Tal, sem gat talist lánsamur að ná jafntefli. Sverrir lét ekki þar við sitja, heldur vann Bobby Fischer í fjöltefli í Kaupmannahöfn árið 1962, og þurfti mannsfórn til! Þannig er ekki aðeins útgáfa bókarinnar uppreisn „litla meistarans", heldur einnig skákferill Sverris Norðfjörðs, sem velgdi tveim heimsmeisturum undir uggum.

Teflt fyrir augað er svo sannarlega bók fyrir augað.

Pétur Blöndal

Athugasemdir

[Erlingur Þorsteinsson (IP-tala skráð) 26.4.2010 kl. 15:35]

Áhugaverð bók, fínar skákir og Sverrir hafði margar áhugaverðar skákir á sínu teikniborði.

Haf þökk fyrir, minning um góðan dreng.