Skákþáttur Morgunblaðsins: Bræðurnir hækkuðu um ríflega 500 elo-stig

Alþjóðaskáksambandið FIDE hóf að birta styrkleikalista sinn byggðan á elo-stigum árið 1970. Á fyrsta listanum var fjöldi skákmanna í kringum 600 talsins og enginn þeirra var undir 2200 elo-stigum. Í dag eru nokkur hundruð þúsund manns og konur á elo-lista FIDE. Elo-stigin eru að einhverju leyti einnig notuð sem viðmiðun í ýmsum öðrum keppnisgreinum, t.d. í snóker, amerískum ruðningi og hafnabolta.

Það er margt sem elo-stigin mæla ekki; glæsileg afrekaskrá er ekki metin sérstaklega, né heldur hugkvæmni eða sköpunargáfa. Oft virðist mönnum umbunað um of fyrir íhaldssama og leiðinlega taflmennsku. Samanburður á skákmönnum milli tímabila byggður á elo-stigum er líka hæpinn vegna „verðbólgu“ í stigunum. Og þó. Nýlega birti vefsíðan chess.com niðurstöðu byggða á tölvuútreikningum á nákvæmni leikja heimsmeistarans Magnúsar Carlsen á síðustu fimm árum og fékk hann einkunnina 98,38%. Fyrir sitt besta fimm ára tímabil var Bobby Fischer með 97,59% nákvæmni og Garrí Kasparov 97,51%.

Magnús hefur mest náð 2882 elo-stigum en Garrí Kasparov 2851. Það er of snemmt að efna til uppgjörs en langur ferill Kasparovs er ríkari að innihaldi.

Einn galli við stigakerfið hefur löngum verið talinn sá að stigin virðast ekki ganga í takt við framfarir ungra skákmanna. Við því var brugðist með því að hækka stuðul skákmanna 17 ára og yngri upp í 40 elo-stig á hvern vinning.

Á tveim opnum mótum sem lauk um síðustu helgi, annarsvegar í Róm þar sem tefldu bræðurnir Aron Thor Mai og Alexander Oliver Mai, og hinsvegar í Benidorm þar sem bræðurnir Óskar Víkingur og Stefán Orri Davíðssynir voru meðal þátttakenda, skilaði frammistaða þessara hækkun upp á 514 elo-stig.

Í Róm vann Alexander gullverðlaun í stigaflokknum 1500-1799 elo, hlaut 5 vinninga af níu og hækkaði um 120 elo-stig. Eldri bróðir hans, Aron Thor, tefldi við stigahærri skákmenn allt mótið og hækkaði um 72 elo-stig. Hann átti glæsilega leikfléttu sem tekið var eftir:

 

Aron Thor – Rinaldo

26. Hb3 Dd2 27. Hg3 Hxc2 28. Rf5!

Aron var í tímahraki og sá að jafntefli var að hafa með 28. Hxg7+ Kxg7 29. Rf5+ Kg8 30. Rh6+ Kg7 31. Rf5+ o.s.frv. en þetta er enn sterkara.

28. ... Hc6

Hægt var að verjast með 28. ... Hc7 þó hvíta staðan sé betri eftir 29. Df6! Rg5! 30. Dxg5 með sterkri sókn.

29. Rh6+! Kh8 30. Rxf7+ Kg8 31. Rg6+ Kh8 32. Dg8+! Hxg8 33. Rf7 mát.

Á Benidorm tefldu bræðurnir Óskar Víkingur 11 ára og Stefán Orri 10 ára á tveim mótum, fyrst á opnu móti og síðan á aldursskiptu unglingamóti. Á þessum tveim mótum hækkaði Óskar Víkingur um 136 elo-stig sem er ekki lítið en yngri bróðirinn Stefán Orri vann flokk keppenda 10 ára og yngri, hlaut þar 5 ½ vinning af sex mögulegum og hækkaði um 186 elo-stig. Þeir fiska sem róa.

Í umferð opna mótsins sýndi Óskar Víkingur mikla keppnishörku í vondri stöðu í 5. umferð gegn mun stigahærri andstæðingi: 

Louis Fernandes – Óskar Víkingur

Það virðist fokið í flest skjól en Óskar var ekki af baki dottinn:

24. ... Hg7 25. Bxg7 Kxg7 26. gxh7 Db2!? 27. h8(D)+ Hxh8 28. Hxh8 Kxh8 29. Df1?

Allir hróksleikir hefðu unnið.

29. ... Dg7+! 30. Kh1 Rf2+!

Nú varð hvítur að gefa hrókinn á a1. Í jöfnu drottningaendatafli átti Óskar Víkingur svo síðasta orðið og vann!

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 17. desember 2016

Skákþættir Morgunblaðsins