Skákþáttur Morgunblaðsins: Á svona augnablikum ræðst gengi manna

Um miðjan ágúst sl. brast á hið svokallaða "demantsafmæli" undirritaðs. Í tilefni þess hófust miklar heitstrengingar um þátttöku á öflugu skákmóti og þá var ekki verið að hugsa um eitt af þessum túristamótum sem nú eru haldin út um allar koppagrundir, heldur „djúpu laugina“, „Volga, Volga mikla móða“. A-flokkur hins endurreista Aeroflot-móts í Moskvu og Gíbraltar-mótið eru sterkustu opnu mót ársins. Aeroflot-mótið rakst að vísu á heimsbikarmót FIDE sem fram fór í Sameinuðu arabísku furstadæmunum en á Cosmos-hótelið í Moskvu voru mættir til leiks margir af sterkustu ungu skákmönnum heims og stigalágmörk sett við 2550 elo.

Aðstæður mínar voru aðrar en flestra; ef undan eru skildar ýmsar flokkakeppnir hef ég aðeins tekið þátt í tveim einstaklingsmótum sl. tíu ár. Ýmsar aðvörunarbjöllur klingdu: æfingaleysi getur leitt til rangra ákvarðana, þreytu; sjálfstraust kann að hrapa. En hafði maður ekki lent í verðlaunasæti á þessum vettvangi árið 2004? Mótið var keyrt áfram – enginn frídagur og langar setur reyndu á úthaldið eða það sem Rússarnir kalla taugaorkuna. Lögmál Murphys um að allt sem getur farið úrskeiðis fari úrskeiðis virtist allsráðandi í fyrstu tveim skákunum: 

Irriturizaga – Helgi

64. ... Bb8??

"Lært úrræðaleysi," voru svona mistök kölluð í eina tíð af gömlum félögum mínum. Ég hafði tvisvar áður misst af jafntefli og drýgði nú þá höfuðsynd að gefa upp alla von. Það blasir við að eftir 64. ... Bxg3! þvingar svartur fram jafntefli því að eftir 65. hxg3 er svartur patt.

Ekki gott vegarnesti að tapa þessari skák sem kostaði gríðarleg orkuútlát og 6 klst. taflmennsku.

„Það er kannski fulldjúpt í árinni tekið að halda því fram að ónákvæmni í 18. leik snemma móts geti skipt sköpum en ég hef nú samt á tilfinningunni að þarna hafi ég misst af 1. verðlaunum,“ skrifaði Bent Larsen um glatað tækifæri í skák sem hann tefldi við Anatolí Karpov í San Antonio í Texas haustið 1972. Larsen karlinn talaði oft digurbarkalega en áratuga keppnisreynsla hafði kennt honum að á nákvæmlega svona augnablikum ræðst gengi manna á skákmótum.

Annars staðar í salnum sat hinn frægi Gata Kamsky með tapað tafl gegn Serbanum Indjic:

 

Indjic – Kamsky

Indic lék nú 59. f5 og eftir 59. ... Kf7 60. f6 Kf8 61. Ke6 Ke8 62. f7+ Kf8 63. Kf6 h6 64. Kg6 h5! varð hvítur að sættast á skiptan hlut.

"Aðeins sá sem hefur lært af mér getur leyst þessa þraut," skrifaði persneski skáksnillingurinn As Suli sem fæddur var árið 880 um skákdæmi sem hann birti í skákkennslubók sem lá gleymd og grafin í meira en þúsund ár eða þar til elsti núlifandi stórmeistari heims, Júri Averbakh, vakti athygli á henni og dæminu á Ólympíumótinu í Dubai árið 1986. "Reitirnir kallast á". Í því hugtaki lá lausnin sem Averbakh fann. Andspæni í ýmsum myndun: á ská, þversum og langsum, er gott íslenskt orð um þá tegund leikþvingunar sem Persinn kunni full skil á.

Aftur að stöðumyndinni: As Suli hefði ekki verið lengi að finna vinninginn: 59. h5 Kf7 60. Kd6 Kf6 61. h6! Kf7 62. Kd7! og vinnur, t.d. 62. ... Kf6 63. Ke8 o.s.frv.

Í B-flokki tefldu Guðmundur Kjartansson, Dagur Ragnarsson og Sigurður Daði Sigfússon. Þeir tveir síðastnefndu bættu ætlaðan árangur sinn og Guðmundur var á pari. 

------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eftir Helga Ólafsson birtast u.þ.b. viku síðar á Skák.is.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 4. mars 2017

Skákþættir Morgunblaðsins