Skákþáttur Morgunblaðsins: Friðrik og Larsen í Dundee 1967

Fyrir 50 árum kl. 10 að morgni settust að tafli Friðrik Ólafsson og danski stórmeistarinn Bent Larsen. Þetta var síðasta umferð alþjóðlegs móts í Dundee í Skotlandi sem haldið var í tilefni þess að 100 árum fyrr hafði farið fram í borginni skákmót, hið fjórða alþjóðlega í skáksögunni og meðal keppenda var Wilhelm Steinitz síðar heimsmeistari.

Baráttan sem Friðrik og Larsen útkljáðu þennan dag stóð í næstum níu klukkustundir án þess að hlé væri gert; þetta var síðasta umferð mótsins og vegna þess hve lengi viðureignin stóð var lokahófið sett í bið en alls kyns fyrirmenn höfðu verið kvaddir til þess , þ. á m. borgarstjórinn, hinn háæruverðugi Provst lávarður sem annað veifið vitjaði skáksalarins og glamraði allnokkuð í keðju hans. Skákin snerist um það hvort Friðrik næði Svetozar Gligoric að vinningum eða Larsen með sigri tækist að komast upp við hlið Friðriks í annað sætið.

Þung undiralda einkenndi baráttuna framan af, strategía Larsens minnti á skæruhernað sem bar lítinn árangur þó þar sem stöðuuppbygging Friðriks var heilsteypt og traust og sjálfur gat hann reynt ýmsar smábrellur – sjá 26. leik. Þegar leið á þessa löngu setu var eins og spennan milli þeirra félaga ykist og baráttan yrði æ persónulegri.

Friðrik lét skiptamun af hendi í 37. leik en minnugur þess hversu viðsjárverður Friðrik var þegar þannig stóð á liðsafla kaus Larsen að svara í sömu mynt; í 49. leik var eins og hann segði:

„Skítt með þínar skiptamunarfórnir. Hér hefur þú hrókinn, lagsi.“ Friðrik lét sér fátt um finnast, hirti fenginn en stillti síðan óvaldaðri drottningu sinni upp. Þetta kostaði mikil heilabrot Larsens og tímahrak en þegar hrókur Friðriks ruddist til b2 blasti sigurinn við. Hann þurfti einn snjallan hróksleik til að klára dæmið en seildist eftir peði sem hafði verið að þvælast fyrir honum og Larsen greip tækifærið:

Bent Larsen – Friðrik Ólafsson

Sikileyjarvörn

1. e4 c5 2. Rf3 d6 3. Bb5+ Bd7 4. a4 Rc6 5. O-O Rf6 6. d3 g6 7. Rbd2 Bg7 8. Rc4 O-O 9. He1 a6 10. Bxc6 Bxc6 11. a5 Rd7 12. Bg5 f6 13. Bd2 d5 14. exd5 Bxd5 15. Re3 Bf7 16. Rg4 g5 17. Re3 e6 18. Bc3 Bh5 19. De2 He8 20. Rc4 Dc7 21. De3 Bg6 22. Rfd2 e5 23. De2 Rf8 24. Re4 Had8 25. Df3 Dc6 26. Hab1 g4 27. Dg3 Re6 28. Red2 Rd4 29. Bxd4 Hxd4 30. Rb3 Hf4 31. De3 Bf8 32. Hbd1 Hd8 33. De2 h5 34. Re3 Bf7 35. c4 Da4 36. Dc2 Dc6 37. g3 Hfd4 38. Rxd4 cxd4 39. Rf5 Bd5 40. Dd2 Bf3 41. Hb1 Dd7 42. Rh4 Bc6 43. b4 Kh7 44. Da2 Bh6 45. b5 axb5 46. cxb5 Bd5 47. Da3 Hc8 48. a6 b6 49. Hec1 Bxc1 50. Hxc1 Dd6 

 

51. Da1 Hc5 52. h3 Hxb5 53. Da4 Dc6 

54. Dd1 Dd7 55. Kh2 Hb2 56. De1 Ba8 57. hxg4 hxg4 58. Hc4 Bd5 59. Hb4 Hc2 60. Hxb6 Dc8 61. Db4 Hxf2 62. Kg1 Ha2 63. De7 Kg8 64. Hb1.

 

Klukkan var nú langt gengin í sjö og sigurinn vís leiki svartur 64. ... Hh2!

64. ... Hxa6?? 65. Rf5!

Riddarinn sem steig til hliðar í 42. leik stekkur skyndilega inn á sviðið og gerir út um taflið.

65. ... Df8 66. Rh6+!

Svartur gafst upp, 66. ... Dxh6 er svarað með 67. Hb8+ og mátar.

C.H.O.D. Alexander – ein söguhetjan úr kvikmyndinni Imitation Game – lét þess getið í grein sem hann skrifaði um mótið í Daily Express að það myndi líða langur tími þar til Bent Larsen yrði svo heppinn aftur.

Helgi Ólafsson [e-mail]

------------------

Skákþættir Morgunblaðsins eftir Helga Ólafsson birtast u.þ.b. viku síðar á Skák.is.

Grein þessi birtist í Morgunblaðinu 15. júlí 2017

Skákþættir Morgunblaðsins